Het Zorginstituut werkt eraan om moleculaire diagnostiek bij kanker in de standaard reguliere zorg in te richten. Het doel is de kwaliteit, betaalbaarheid en toegankelijkheid van de kankerzorg in Nederland te verbeteren. De afgelopen jaren hebben we gewerkt aan landelijke besluiten over de inzet van moleculaire diagnostiek, aan afspraken over kwaliteit en aan een nieuwe manier om de zorg te betalen. In 2025 en 2026 houden we in de gaten of dit werkt in de praktijk en vragen we betrokken partijen naar hun ervaringen.
Resultaten uitvoeringstraject moleculaire diagnostiek
Sinds 2021 heeft het Zorginstituut gewerkt aan het uitvoeringstraject moleculaire diagnostiek met als doel de kwaliteit, betaalbaarheid en toegankelijkheid van de kankerzorg in Nederland te verbeteren. Sinds de start is gewerkt aan landelijke besluiten over de inzet van moleculaire diagnostiek, aan afspraken over kwaliteit en aan een nieuwe manier om de zorg te betalen. Eind 2023 is het uitvoeringstraject afgerond. In een brief aan het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) beschrijven we de resultaten en het vervolg van het traject. De resultaten zijn:
- Een raamwerk voor moleculaire diagnostiek: in het raamwerk staat wie welke rol en verantwoordelijkheid heeft over de inzet van moleculaire diagnostiek in Nederland. Het Zorginstituut volgt het functioneren van het raamwerk tot en met 2026.
- De oprichting van 2 landelijke commissies: de Commissie Minimaal Klinisch Noodzakelijke Targets (CieMKNT) en de Commissie ter BeOordeling Diagnostiek (CieBOD).
- Actuele overzichtslijsten van ‘klinisch noodzakelijke targets’: behandelaren in ieder ziekenhuis kunnen aan de hand hiervan per tumortype en ziektestadium moleculaire diagnostiek aanvragen voor alle targets waarvoor op dit moment doelgerichte geneesmiddelen beschikbaar zijn.
- Landelijk advies voor de beste teststrategie: pathologen geven landelijk adviezen over welke test van moleculaire diagnostiek het beste ingezet kan worden. Hierdoor testen alle laboratoria in Nederland op dezelfde manier.
- Kwaliteitsstandaard: in de kwaliteitsstandaard staan onder andere afspraken over de organisatie van de moleculaire diagnostiek in laboratoria, ziekenhuizen en regionale netwerken. De kwaliteitsstandaard is door het Zorginstituut getoetst en op 28 november 2023 ingeschreven in het Register.
Ga voor meer informatie naar de ‘Eindbrief uitvoeringstraject moleculaire diagnostiek’.
Inventarisatie functioneren van het raamwerk na een jaar
In het najaar van 2024 vonden individuele interviews plaats met alle betrokken partijen en commissies. In februari 2025 organiseerde het Zorginstituut een bijeenkomst om de bevindingen te bespreken en gezamenlijke acties te formuleren. De uitkomsten zijn opgeschreven in het rapport 'Inventarisatie functioneren raamwerk MD - na 1 jaar'. Dit rapport is gedeeld met alle betrokken partijen die ermee aan de slag gaan en voor geïnteresseerden op te vragen bij het Zorginstituut via ons contactformulier.
Uit de inventarisatie blijkt dat partijen gezamenlijk en gemotiveerd aan de slag zijn gegaan en goede stappen hebben gezet om het raamwerk in gebruik te nemen. Toch zien we ook verbeterpunten. Zo is er behoefte aan een duidelijkere samenstelling en werkwijzen van de commissies en het tripartiet overleg. Ook kan de onderlinge samenwerking beter. Verder is het belangrijk dat we een structurele link leggen tussen partijen die gaan over inhoudelijke adviezen en partijen die gaan over bijvoorbeeld zorginkoop. Partijen stelden verschillende acties op om het raamwerk verder te verbeteren. In 2025 en 2026 volgen we hoe de acties zijn opgepakt.
Aanleiding voor het uitvoeringstraject moleculaire diagnostiek
In 2020 ontving de Tweede Kamer een initiatiefnota, waarna het ministerie van VWS het Zorginstituut verzocht een advies uit te brengen over de plaatsbepaling van moleculaire diagnostiek in de Nederlandse zorgmarkt. In april 2021 publiceerde het Zorginstituut het advies ‘Moleculaire diagnostiek in de oncologie’. Dit advies geeft inzicht in bestaande knelpunten en mogelijke oplossingsrichtingen. De ambitie is om de moleculaire diagnostiek duurzaam in te richten in de standaard reguliere zorg. De minister omarmde dit advies en formuleerde vervolgens een opdracht aan het Zorginstituut:
- borgen van toegang tot het basispakket van de zorgverzekering
- werken aan een toekomstbestendige oplossing.
Het Zorginstituut startte hiermee het uitvoeringstraject moleculaire diagnostiek.
Over moleculaire diagnostiek
Moleculaire diagnostiek is een verzamelnaam voor voorspellende testen die de genetische eigenschappen van tumoren te bepalen. Die zijn belangrijk voor het stellen van de diagnose, de prognose en het voorspellen van de gevoeligheid voor bepaalde geneesmiddelen tegen uitgezaaide kanker.
Inzet van de juiste moleculaire diagnostiek bij de juiste patiënt op het juiste moment kan er voor zorgen dat kostbare kankerbehandelingen nog beter worden ingezet. Of dat gemotiveerd kan worden afgezien van behandeling, omdat er geen passend geneesmiddel is.
Meer informatie of vragen?
Hebt u vragen over dit project? Mail uw vraag dan via ons contactformulier.
Tijdlijn 2021 - 2026
In de tijdlijn staan alle stappen in het proces beschreven, inclusief links naar rapporten.
Betrokken partijen
- Klinisch Moleculair Bioloog in de Pathologie (KMBP)
- Nederlandse Federatie Universitaire ziekenhuizen (NFU)
- Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties (NFK)
- Nederlandse Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose (NVALT)
- Nederlandse Vereniging van Medisch Oncologen (NVMO)
- Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ)
- Nederlandse Vereniging voor Pathologie (NVVP)
- Vereniging Klinisch Genetische Laboratoriumdiagnostiek (VKGL)
- Vereniging Klinische Genetica Nederland (VKGN)
- Zorgverzekeraars Nederland (ZN)