Pakketadvies sluisgeneesmiddel voretigene neparvovec (Luxturna®) bij de behandeling van visusverlies door erfelijke retinale dystrofie met bi-allelische RPE65-mutaties

Indicatie en behandeling

Retinale dystrofie is een zeldzame genetische aandoening, die zich kenmerkt door verminderde centrale gevoeligheid van het netvlies. Voretigene neparvovec wordt gebruikt voor de behandeling van volwassen en pediatrische patiënten met visusverlies door erfelijke retinale dystrofie veroorzaakt door bevestigde bi-allelische RPE65-mutaties en die voldoende levensvatbare retinacellen (netvliescellen) hebben. Slechts een zeer klein deel van erfelijke netvliesaandoeningen als retinitis pigmentosa en Leber congenitale amaurose wordt door een genmutatie in het RPE65-gen veroorzaakt. De eerste symptomen ontstaan op zeer jonge leeftijd bij baby’s van 2-3 maanden. De aandoening is progressief met concentrische vermindering van het gezichtsveld, nachtblindheid en nystagmus en leidt uiteindelijk op jong volwassen leeftijd tot blindheid. Er is voor deze aandoening geen behandeling. De begeleiding van patiënten is tot nu toe praktisch gericht door hen te leren omgaan met deze aandoening en de gevolgen daarvan (het verminderde zicht).

Voretigene neparvovec is een eenmalige gentherapie die via een operatie onder narcose onder het netvlies in het oog wordt geïnjecteerd. Tijdens het onderzoek werd er na toediening een significante en relevante verbetering van het functioneel zichtvermogen gevonden bij patiënten met een slecht zicht en aanwezigheid van voldoende levensvatbare retinacellen. Er trad echter geen herstel richting een normale visus op. Het is daarnaast nog niet duidelijk hoe lang het gevonden effect aanhoudt en of verdere achteruitgang wordt tegengegaan. De ongunstige effecten op de korte termijn zijn beperkt.

Advies aan de minister

Het Zorginstituut heeft voretigene neparvovec beoordeeld aan de hand van de 4 pakketcriteria: effectiviteit, kosteneffectiviteit, noodzakelijkheid en uitvoerbaarheid. Het Zorginstituut is geadviseerd door 2 onafhankelijke commissies. De Wetenschappelijke Adviesraad (WAR) toetst de gegevens aan de stand van de wetenschap en praktijk (effectiviteit) en de kosteneffectiviteit. De Adviescommissie Pakket (ACP) is er voor de maatschappelijke afweging. Ook zijn belanghebbende partijen tijdens het proces over de beoordeling geconsulteerd.

De behandeling voldoet aan de stand van wetenschap en praktijk, wat betekent dat de behandeling als effectief kan worden beschouwd. Het is echter nog onzeker hoe lang het gevonden effect aanhoudt en of verdere achteruitgang wordt tegengegaan. Daarnaast is de onderbouwing van de kosteneffectiviteit van onvoldoende kwaliteit. Kijkend naar de grote onzekerheden over de effecten op lange termijn van deze gentherapie en over de kosteneffectiviteit adviseert het Zorginstituut de minister om de behandeling alleen tot het pakket toe te laten, indien de prijs fors gereduceerd kan worden. Bij de prijsonderhandelingen zou nadrukkelijk rekening te moeten worden gehouden met bovengenoemde onzekerheden van deze gentherapie. Een pay-for-performance-afspraak, waarbij afspraken gemaakt worden over stapsgewijze vergoeding gekoppeld aan de mate van effectiviteit en beschikbare bewijslast, zou hierbij een zeer relevante mogelijkheid zijn. De fabrikant heeft aangegeven open te staan voor een dergelijke afspraak.

Afspraken over gepast gebruik en evaluatie

De minister voor Medische Zorg is na het advies van het Zorginstituut met de fabrikant in onderhandeling gegaan over de prijs van de behandeling. Deze prijsonderhandelingen zijn succesvol afgerond en daarmee is deze behandeling tot 1 januari 2026 tijdelijk toegelaten tot het basispakket. 

Lees het besluit van de minister in de Staatscourant.

Vervolgens heeft het Zorginstituut in januari 2021 met de partijen een zogenaamd weesgeneesmiddelenarrangement afgesloten. Hierin staan afspraken over gepast gebruik, het instellen van een indicatiecommissie, verzamelen van data in een internationaal register.

Het Zorginstituut zal de inzet van de behandeling actief gaan volgen. In 2025 zal het Zorginstituut de minister informeren over het resultaat van het gebruik in de praktijk. Lees het weesgeneesmiddelenarrangement voor voretigene neparvovec (Luxturna®).

Sluis voor dure geneesmiddelen

De minister voor Medische Zorg heeft in 2019 onder andere voretigene neparvovec (Luxturna®) in de zogenaamde sluis voor dure geneesmiddelen geplaatst. Dit heeft hij gedaan vanwege de verwachte hoge kosten van de behandeling. Een geneesmiddel dat in de pakketsluis is geplaatst komt pas voor vergoeding vanuit het basispakket in aanmerking als:

• er een positief pakketadvies van het Zorginstituut is;
• er afspraken en waarborgen zijn voor gepast gebruik;
• de minister succesvol met de fabrikant over prijsverlaging heeft onderhandeld.