Standpunt - Wel of niet vergoeden fysio- of oefentherapie bij patiënten met lage rugklachten en pijn in het been

Zorginstituut Nederland beoordeelt of fysio- of oefentherapie effectieve zorg is voor patiënten met lage rugklachten en pijn in het been. Alleen als zorg écht werkt, kan die vergoed worden uit het basispakket van de zorgverzekering. Dat onderzoeken we in dit standpunt.

Uitleg over fysio- en oefentherapie bij patiënten met lage rugklachten en pijn in het been

Fysio- of oefentherapie is zorg waar patiënten zelf naar toe kunnen zonder verwijzing van een arts. Verder wordt de behandeling monodisciplinair gegeven. Dat betekent dat de behandeling alleen door fysiotherapeuten en oefentherapeuten wordt gegeven en dat er geen andere deskundigen bij betrokken zijn. De therapie bestaat uit het stimuleren van en oefenen met gezond bewegen. De fysiotherapeut kan daarbij gewrichten in de rug losser maken en gebruikt vaak fitnessapparatuur. Oefentherapeuten maken geen gebruik van andere handelingen of hulpmiddelen. 

Fysio- en oefentherapie kan worden ingezet bij de behandeling van patiënten met lage rugklachten die niet veroorzaakt worden door een ernstige ziekte. De lage rugklachten veroorzaken pijn tussen de onderste ribben en de billen. De rugklachten kunnen uitstralen en pijn geven in het been of voet. Dit noemen we sciatica. Soms is er dan ook sprake van het niet goed op kunnen tillen of afwikkelen van een voet. Dit noemen we klapvoet.

Onderzoeksvraag en manier van onderzoek

Uitgangspunt bij dit standpunt is de vraag: is fysio- of oefentherapie effectieve zorg voor patiënten met lage rugklachten en pijn in het been? Dit onderzoeken we voor de volgende patiënten:

  1. volwassenen met lage rugklachten die niet komen door een ernstige ziekte, eventueel met pijn in het been;
  2. volwassenen bij wie een arts een uitstulping van een tussenwervelschijf (lumbale hernia) of een vernauwing van het wervelkanaal (wervelkanaalstenose) heeft vastgesteld;
  3. volwassenen die zijn geopereerd aan de lage rug. 

Om deze vraag te beantwoorden doet het Zorginstituut een uitgebreid literatuuronderzoek volgens een vastgestelde methode. We selecteren hiervoor wetenschappelijke publicaties en onderzoeksrapporten van experts in het vakgebied.

Gevolgde procedure

Alleen zorg die écht werkt, mag deel uitmaken van het basispakket van de zorgverzekering. Dit is vastgelegd met de juridische term 'stand van de wetenschap en praktijk'. Vaak is goed duidelijk of zorg uit het basispakket kan worden vergoed, maar niet altijd. In zulke gevallen kan het Zorginstituut zelf beoordelen of die zorg in aanmerking komt voor vergoeding. Zo'n beoordeling noemen we een duiding. De uitkomst van een duiding heet een standpunt.

Een standpunt van het Zorginstituut is wettelijk bepalend. Dit betekent dat de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) hier verder niet meer over beslist. Patiënten, zorgverleners en zorgverzekeraars hebben inspraak tijdens het opstellen van een standpunt. En bij standpunten krijgt het Zorginstituut advies van de Wetenschappelijke Adviesraad (WAR). Hierin zitten onafhankelijke wetenschappers, artsen, apothekers, methodologen en gezondheidseconomen. Het Zorginstituut weegt al die reacties zorgvuldig mee en stelt het uiteindelijke standpunt vast. 

Lees meer informatie over de procedure bij een standpunt op de pagina 'Verduidelijking van het basispakket - standpunten'.

Meer informatie of vragen?

Hebt u vragen over dit standpunt? Dan kunt u deze per e-mail stellen aan Desiree Welten via dwelten@zinl.nl.

Planning

Planning tot aan publicatie standpunt

Stap in het proces

Datum
Start dossier najaar 2023
Eerste bespreking in de Wetenschappelijke Adviesraad (WAR) 28 november 2023
Start externe consultatie conceptstandpunt december 2023
Tweede bespreking in de Wetenschappelijke Adviesraad (WAR) februari 2024
Besluit Raad van Bestuur voorjaar 2024
Publicatie standpunt voorjaar 2024

Betrokken partijen

  • Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie (KNGF)
  • Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG)
  • Nederlandse Vereniging voor Manuele Therapie (NVMT)
  • Nederlandse Vereniging voor Neurochirurgie (NVvN)
  • Nederlandse Vereniging voor Neurologie (NVN)
  • Nederlandse Vereniging voor Orthopeden (NOV)
  • Keurmerk fysiotherapie (SKF)
  • Nederlandse Vereniging voor Revalidatieartsen (VRA)
  • Nederlandse Vereniging van Rugpatiënten ‘de Wervelkolom’ 
  • Vereniging van Oefentherapeuten Cesar en Mensendieck (VvOCM)
  • Zorgverzekeraars Nederland (ZN)