Zinnige Zorg - Cochrane-rapport Nut van FeNO bij de diagnostiek en behandeling van specifieke groepen astmapatiënten

In opdracht van Zorginstituut Nederland heeft Cochrane Netherlands een systematische review uitgevoerd naar het nut van FeNO bij de diagnostiek en behandeling van astma. Het onderzoek maakt deel uit van de verdiepingsfase 'Astma’, een onderdeel van het programma Zinnige Zorg van het Zorginstituut. In dit rapport worden de resultaten gepresenteerd.

Doel van het onderzoek

FeNO is de afkorting van fractional exhaled nitric oxide. Oftewel de hoeveelheid stikstofmonoxide (NO) in uitgeademde lucht. Met een FeNO-meting kunnen behandelaren de behandeling van astma mogelijk beter afstemmen. Ook kan de FeNO-meting bijdragen aan het stellen van de diagnose. De hoeveelheid NO in de uitgeademde lucht is namelijk groter als er een ontsteking in de luchtwegen zit.

Uit de vergelijking van de nationale en internationale richtlijnen blijkt dat er verschillende adviezen zijn voor het gebruik van FeNO bij de diagnostiek en behandeling van astma. Cochrane heeft in deze systematische review specifiek gekeken naar het nut van FeNO voor bepaalde subgroepen astmapatiënten.

Resultaten van het onderzoek

Een rol voor FeNO als triagetest is misschien mogelijk. Triage is dan het nagaan of verder onderzoek nodig is om de diagnose te stellen. Alleen bij hogere FeNO-waarden kan de diagnose astma met vrij hoge zekerheid worden gesteld. Maar lagere waarden sluiten astma niet uit. Bij hogere waarden hoeft aanvullende diagnostiek, bijvoorbeeld een meting van de longfunctie, dan niet per se meer plaats te vinden.

Een FeNO-test kan helpen om de mate van ontsteking in de luchtwegen bij astma beter te voorspellen en de behandeling hierop aan te passen. Het gebruik van de test bij de behandeling van astma kan zorgen voor een 39% lagere kans op 1 of meer astma-aanvallen bij volwassenen en kinderen. Bij kinderen leidt het gebruik van de FeNO-test bij de behandeling zelfs tot een 37% lagere kans op het gebruik van corticosteroïden, die soms nodig zijn om de astma aanval te behandelen. Het gebruik van de FeNO-test bij de behandeling leidde niet tot minder ziekenhuisopnames bij astma-aanvallen, maar deze kwamen in de onderzoeken sowieso weinig voor.

Verdiepingsfase Zinnige Zorg voor mensen met astma

Samen met partijen in de zorg onderzoekt Zorginstituut Nederland waar mogelijkheden zijn voor verbeteringen in het zorgtraject voor mensen met astma. De uitkomsten van het verdiepingsonderzoek en de daaruit resulterende verbetermogelijkheden van het zorgtraject worden vastgelegd in een verbetersignalement. De volgende onderzoeken maken deel uit van dit Zinnige Zorg-traject:

1.    Spirometrie en monitoring van astma in de eerste lijn.
2.    Huisartsenzorg aan patiënten met astma.
3.    Nut van FeNO bij de diagnostiek en behandeling van specifieke groepen astmapatiënten.