Sterkere netwerken nodig voor passende zorg aan mensen met kanker
Om alle mensen met kanker passende zorg te kunnen bieden, moet extra worden ingezet op verbetering van landelijke en regionale netwerk- en expertzorg. De organisatie van zorg binnen netwerken is de afgelopen jaren toegenomen, maar deze is nog te versnipperd. Het gevolg is dat niet iedereen met kanker de best mogelijke zorg krijgt. Dit schrijft Zorginstituut Nederland in het ‘Signalement Passende zorg voor mensen met kanker: netwerk- en expertzorg’.
12 knelpunten, 12 oplossingsrichtingen
Het signalement is geschreven in afstemming met partijen in de kankerzorg. Het rapport identificeert 12 knelpunten en 12 oplossingsrichtingen om oncologische netwerk- en expertzorg te verbeteren.
Op maandag 26 september is het signalement door bestuursvoorzitter Sjaak Wijma van het Zorginstituut overhandigd aan minister Kuipers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Dit gebeurde in aanwezigheid van betrokken partijen in de kankerzorg: de Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties (NFK), KWF, Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL), de Federatie Medisch Specialisten, de Stichting Oncologische Samenwerking van de FMS (Soncos), het Citrienfonds en Zorgverzekeraars Nederland.
Flinke uitdagingen
Net als in andere sectoren van de zorg, staat ook de zorg voor mensen met kanker toenemend onder druk. Er zijn flinke uitdagingen. Onder meer door de vergrijzing groeit het aantal mensen dat de diagnose kanker krijgt elk jaar met 2%. Daarnaast is er minder personeel en stijgen de kosten, vooral door nieuwe, dure geneesmiddelen.
“Er is geen one-size-fits-all aanpak. Passende zorg is persoonsgerichte zorg”, zegt Sjaak Wijma van het Zorginstituut. “Samenwerken en specialisatie in netwerken helpt om mensen met kanker de beste zorg te geven. Het verbetert de kwaliteit van zorg en kan ook van positieve invloed zijn op de kosten en inzet van schaars personeel.”
Veel verschil in samenwerkingsvormen
Ziekenhuizen en zorgverleners werken de laatste jaren al veel samen aan goede zorg voor mensen met kanker. Op dit moment wordt een derde van de mensen met kanker behandeld in meerdere ziekenhuizen of instellingen die in netwerkverband samenwerken. Op basis van een analyse van de huidige situatie, constateert het Zorginstituut dat er vooruitgang is in netwerk- en expertzorg, maar dat veel nog beter kan en moet. Er is veel verschil in samenwerkingsvormen en de gegevensoverdracht tussen zorgaanbieders hapert. Netwerkdeelnemers werken vaak naast elkaar in plaats van integraal samen en betrekken patiënten nog niet genoeg bij de zorgkeuzes. Wijma: “Persoonsgerichte, passende zorg vraagt een optimale inzet van mensen en middelen. Minder overlap, en vanuit ieders rol en verantwoordelijkheid verder reiken met elkaar. Als de een links trekt en de ander recht duwt, gaat het pas opschieten. En dat is ook wat het Integraal Zorgakkoord beoogt.”
Gebrek aan sturing en toezicht
In afstemming met de betrokken partijen uit de kankerzorg heeft het Zorginstituut 12 knelpunten vastgesteld die de doorontwikkeling van netwerk- en expertzorg in de praktijk belemmeren. Bovenaan de lijst staan een gebrek aan landelijke keuzes en regie op het gebied van concentratie en spreiding van zorg en een gebrek aan regionale sturing en gezamenlijke afspraken. Een aantal van de overige knelpunten zijn: gebrek aan inzicht in kwaliteit van netwerkzorg en passend toezicht, onvoldoende voortgang bij de financiering van netwerken en onvoldoende onderzoek naar en verankering van e-Health in de praktijk.
Proefprojecten in bestaande netwerken
Het Zorginstituut benadrukt dat het om ingewikkelde knelpunten gaat die alleen in onderlinge samenhang kunnen worden opgepakt en beschrijft 12 oplossingsrichtingen. Het Zorginstituut wil als onafhankelijke partij de regie voeren en een zogeheten kwartiermaker benoemen om samen met partijen concrete stappen te zetten. Proefprojecten (simulaties) in bestaande netwerken moeten de implementatie van oplossingen in de praktijk versnellen.
Drieluik over passende kankerzorg
Het ‘Signalement Passende zorg voor mensen met kanker: netwerk- en expertzorg’ is het eerste deel van een drieluik om passende kankerzorg te realiseren. Begin 2023 volgen de andere 2 rapporten: ‘Doelmatige inzet van kankerbehandelingen’ en ‘Preventie van kanker’.
Over het Zorginstituut
Iedereen die in Nederland woont of werkt is verplicht om een zorgverzekering te hebben. Zorginstituut Nederland is een overheidsorganisatie met als belangrijkste taak het samenstellen van het basispakket van de zorgverzekering. Hierbij maken we ingewikkelde, maar noodzakelijke keuzes om ervoor te zorgen dat iedereen in Nederland goede zorg kan krijgen. Nu en in de toekomst.