Signalement Passende zorg voor mensen met kanker: netwerk- en expertzorg

In dit signalement beschrijft Zorginstituut Nederland de actuele stand van zaken van kankerzorg in Nederland op het gebied van netwerk- en expertzorg. We laten zien welke knelpunten we samen moeten oplossen om de zorg voor mensen met kanker toekomstbestendig te maken. Het signalement is geschreven in afstemming met partijen in de kankerzorg. We benoemen 12 knelpunten en 12 oplossingsrichtingen om oncologische netwerk- en expertzorg te verbeteren. Op 26 september 2022 is het signalement overhandigd aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).

Deel 1 van drieluik

Dit signalement over netwerk- en expertzorg is deel 1 van een drieluik. In 2023 volgen het ‘Signalement Doelmatige inzet van behandelingen voor mensen met kanker’ en het ‘Signalement Preventie van kanker’.

Netwerk- en expertzorg voor mensen met kanker nog te versnipperd

Uit onze analyse op basis van literatuuronderzoek en gesprekken met betrokken partijen komen 12 knelpunten naar voren:

  1. Gebrek aan landelijke keuzes en regie in het concentratie- en spreidingsvraagstuk.
  2. Gebrek aan regionale sturing en gezamenlijke afspraken.
  3. Gebrek aan inzicht in kwaliteit van netwerkzorg en passend toezicht.
  4. Onvoldoende toekomstbestendigheid van het multidisciplinair overleg (MDO).
  5. Gebrek aan gegevensuitwisseling voor primair én secundair gebruik.
  6. Onduidelijke rol zorgverzekeraars en Autoriteit Consument en Markt (ACM).
  7. Onvoldoende voortgang in verkennen van alternatieve financieringsvormen.
  8. Onvoldoende onderzoek en verankering e-Health in de praktijk.
  9. Toenemend personeelstekort.
  10. Preventie geen structureel onderdeel van netwerkzorg.
  11. Te grote milieuvoetafdruk van oncologische zorg.
  12. Geen verbinding en opschaling van kansrijke programma’s en initiatieven.

Vervolgstappen: werkagenda en proefprojecten

De knelpunten hangen met elkaar samen en moeten daarom ook in samenhang worden opgepakt. Bij ieder knelpunt geven we oplossingsrichtingen om verder met betrokken partijen uit te werken en te prioriteren. Niet alleen door erover te praten, maar door oplossingen in proefprojecten uit te proberen en bij succes direct in de praktijk te integreren. We geven per knelpunt ook aan welke partijen een rol hebben. Het Zorginstituut is bereid om de regie te nemen.

Aanleiding voor het Signalement Passende zorg voor mensen met kanker

De toekomstbestendigheid van zorg voor mensen met kanker staat onder druk en dreigt vast te lopen. Steeds meer mensen krijgen kanker, de behandelkosten stijgen en er is te weinig personeel. Een van de mogelijkheden om dit te veranderen, is het beter organiseren van de kankerzorg. Doorontwikkeling van passende organisatie van zorg voor mensen met kanker via netwerk- en expertzorg is één van de onderwerpen die een grote bijdrage kan leveren aan de toekomstbestendigheid van de oncologische zorg.

Passende zorg: de zorg van morgen

De zorg dreigt zelf ziek te worden. Steeds meer mensen hebben vaker en langer zorg nodig. Kosten blijven stijgen. Het enige dat krimpt is het aantal mensen dat in de zorg wil werken. Als we niets doen, kan niet meer iedereen zorg krijgen. Met Passende zorg willen we dit veranderen. Passende zorg is een aanpak om ervoor te zorgen dat iedereen ook in de toekomst goede zorg kan krijgen. Dat is zorg die werkt en waarbij patiënt en zorgverlener samen beslissen. Het gaat om een ommezwaai in ons denken over zorg. Minder focus op ziekte en behandeling. En meer inzet op gezondheid en wat iemand wel kan. We willen het gesprek in de hele samenleving op gang brengen, want zorg gaat ons allemaal aan. Iedereen moet andere keuzes maken: patiënten, zorgaanbieders, zorgverzekeraars én de overheid. Dit doen we vanuit de 4 principes van passende zorg.