Vervulling van een kinderwens is niet voor iedereen vanzelfsprekend. Soms blijft een zwangerschap uit. Voor vrouwen die niet zwanger worden, zijn er verschillende vruchtbaarheidsbehandelingen. Op deze pagina staat welke verschillende behandelingen kunnen worden vergoed uit het basispakket van de zorgverzekering. En voor wie de zorg wordt vergoed.
Vruchtbaarheidsbehandelingen helpen vrouwen zwanger te worden
Hebt u een kinderwens, maar lukt het niet om zwanger te worden? Als u niet zwanger wordt, kunt u naar de huisarts gaan. De huisarts stelt u een aantal vragen over het verloop van uw menstruatiecyclus, uw seksuele relatie en uw medische voorgeschiedenis. Ook kan uw huisarts onderzoek doen naar bijvoorbeeld een seksueel overdraagbare aandoening (soa). Door een soa kunt u namelijk minder vruchtbaar zijn. Of de huisarts doet onderzoek naar het sperma van uw partner. Als uw huisarts inschat dat de kans op een spontane zwangerschap klein is, kan deze u en eventueel uw partner doorverwijzen naar een medisch specialist.
Vruchtbaarheidsonderzoek
De gynaecoloog kan een onderzoek bij u doen of bij uw partner. Onderzoek bij u heet ook wel oriënterend fertiliteitsonderzoek (OFO). Dit onderzoek is bedoeld om op te sporen welke factoren ervoor zorgen dat u niet zwanger wordt. Welke onderzoeken mogelijk zijn, staat in de OFO-richtlijn van de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie & Gynaecologie (NVOG).
Soms wordt uit het vruchtbaarheidsonderzoek niet duidelijk waarom u niet zwanger wordt. Als het wel duidelijk is dat er iets niet klopt, kunt u toch in aanmerking komen voor vergoeding van de vruchtbaarheidsbehandeling uit het basispakket. U hebt dan een niet-aanwijsbare medische reden.
Een vruchtbaarheidsbehandeling wordt onder voorwaarden vergoed
Een vruchtbaarheidsbehandeling wordt onder voorwaarden vergoed uit het basispakket van de zorgverzekering. Dit basispakket is hetzelfde voor iedereen die in Nederland woont of werkt. Maar wie de zorg levert en waar de zorg wordt geleverd kan elke zorgverzekeraar zelf bepalen. Controleer voor vergoeding altijd de voorwaarden van uw polis van uw eigen zorgverzekeraar.
Oriënterend fertiliteitsonderzoek wordt vergoed
Als de huisarts reden ziet om u te verwijzen voor een oriënterend fertiliteitsonderzoek (OFO), dan wordt dit onderzoek vergoed uit het basispakket van de zorgverzekering. Een voorwaarde voor deze vergoeding is dat u jonger bent dan 43 jaar. Het gaat om de onderzoeken die beschreven staan in de OFO-richtlijn. Ga voor meer informatie over het vruchtbaarheidsonderzoek naar de OFO-richtlijn.
Vruchtbaarheidsbehandeling wordt onder voorwaarden vergoed
Een vruchtbaarheidsbehandeling wordt vergoed uit het basispakket als voldaan wordt aan deze voorwaarden:
Zwanger worden lukt niet door een medische reden. Deze medische reden kan aanwijsbaar of niet-aanwijsbaar zijn. Zonder medische reden wordt de vruchtbaarheidsbehandeling niet vergoed uit het basispakket van de zorgverzekering. Dus ook niet als u alleenstaand of lesbisch bent en er geen medische indicatie is.
U bent niet ouder dan 43 jaar. Bent u voor uw 43e verjaardag gestart met een ivf-poging, dan wordt deze poging ook nog vergoed na uw 43e.
Uw zorgverzekeraar bepaalt of u voldoet aan deze voorwaarden.
Er zijn verschillende vruchtbaarheidsbehandelingen mogelijk. Sommige van deze vruchtbaarheidsbehandelingen worden onder voorwaarden vergoed. Andere vruchtbaarheidsbehandelingen (nog) niet.
Vruchtbaarheidsbehandelingen die onder voorwaarden worden vergoed
Intra-uteriene inseminatie (IUI) wordt vooral geadviseerd als de man niet voldoende zaadcellen heeft of als er geen duidelijke oorzaak is voor het uitblijven van de zwangerschap. IUI betekent dat het sperma wordt opgevangen en met een spuitje rechtstreeks in de baarmoeder wordt gespoten. Dit gaat via de natuurlijke weg.
Intra-uteriene inseminatie (IUI) wordt onder voorwaarden vergoed
IUI wordt onder voorwaarden vergoed uit het basispakket van de zorgverzekering. Dit basispakket is hetzelfde voor iedereen die in Nederland woont of werkt. Maar wie de zorg levert en waar de zorg wordt geleverd kan elke zorgverzekeraar zelf bepalen. Controleer voor vergoeding altijd de voorwaarden van uw polis van uw eigen zorgverzekeraar.
Meestal 3 tot 6 behandelingen
Hoeveel behandelingen u nodig hebt, bepaalt de arts. Meestal zijn dat er 3 tot 6. Als deze behandelingen u niet helpen zwanger te worden, kunt u overgaan op in-vitrofertilisatie (ivf).
Alleen met medische reden
U kunt IUI alleen vergoed krijgen uit het basispakket als er een medische reden is dat u niet zwanger wordt. Deze medische reden hoeft niet per se met u te maken te hebben. Het kan ook aan de man liggen van wie het zaad is. Als de kwaliteit van het zaad onvoldoende is, komt u ook in aanmerking voor IUI.
IUI wordt niet altijd vergoed
IUI wordt niet vergoed als:
er geen medische reden is voor IUI
u met de vruchtbaarheidsbehandeling begint als u 43 jaar of ouder bent.
Bij kunstmatige inseminatie met donorzaad (KID) wordt sperma bij u ingebracht. Dit sperma kan komen via een spermabank of via een bekende donor. Dit heet inseminatie. De inseminatie met donorsperma moet plaatsvinden op een van de vruchtbare dagen van de cyclus; rondom de eisprong of ovulatie. Het sperma wordt in uw baarmoederholte gebracht. Dit gebeurt nadat in een laboratorium de best bewegende spermacellen uit het sperma zijn gehaald en deze zijn voorbewerkt.
KID wordt alleen vergoed uit het basispakket bij medische indicatie
KID wordt onder voorwaarden vergoed uit het basispakket van de zorgverzekering. Dit basispakket is hetzelfde voor iedereen die in Nederland woont of werkt. Maar wie de zorg levert en waar de zorg wordt geleverd kan elke zorgverzekeraar zelf bepalen. Controleer voor vergoeding altijd de voorwaarden van uw polis van uw eigen zorgverzekeraar.
Alleen met medische reden
U kunt KID alleen vergoed krijgen uit het basispakket als er een medische reden is dat u niet zwanger wordt. Is die medische reden er niet, dan wordt deze vruchtbaarheidsbehandeling niet vergoed uit het basispakket. Dat betekent dat KID niet vergoed wordt bij alleenstaande of lesbische vrouwen. Behalve als zij door een medische reden niet zwanger kunnen worden.
KID zonder medische indicatie kan vergoed worden uit een subsidieregeling
Sinds 1 april 2020 worden KID-behandelingen voor vrouwen zonder mannelijke partner vergoed vanuit de ‘Subsidieregeling kunstmatige inseminatie met donorsemen’. Het maakt voor deze vergoeding niet uit of gebruik wordt gemaakt van donorzaad van een spermabank of van het sperma van een bekende donor. Als u gebruikmaakt van deze subsidieregeling, betaalt u een eigen bijdrage.
Kosten spermadonor niet vergoed
Betaalt u voor het sperma van de spermadonor? Deze kosten worden niet vergoed. Ook als de spermadonor behandeld wordt om de spermacellen te krijgen, wordt dit niet vergoed.
In sommige gevallen wordt KID niet vergoed
KID wordt niet vergoed als:
er geen medische reden is voor KID
u met de vruchtbaarheidsbehandeling begint als u 43 jaar of ouder bent.
Bij in-vitrofertilisatie (ivf) vindt de bevruchting in een laboratorium plaats. Dus niet in uw lichaam. De spermacellen van de man en uw eicel worden onder de juiste omstandigheden bij elkaar gebracht. Uw eicel kan dan worden bevrucht.
De vrouw moet daarvoor eerst hormonen gebruiken, zodat de eicellen rijpen. Als de eicellen rijp zijn worden deze via een punctie uit de eierstokken gehaald. De man moet zaad afgeven. Daaruit worden vervolgens de beste zaadcellen geselecteerd. Meestal worden meerdere eicellen bevrucht en worden de beste embryo’s geselecteerd. Uiteindelijk worden 1 of 2 embryo’s in de baarmoeder geplaatst. De andere embryo’s kunnen worden ingevroren voor een eventuele volgende poging.
Ivf wordt onder voorwaarden vergoed uit het basispakket van de zorgverzekering. Dit basispakket is hetzelfde voor iedereen die in Nederland woont of werkt. Maar wie de zorg levert en waar de zorg wordt geleverd kan elke zorgverzekeraar zelf bepalen. Controleer voor vergoeding altijd de voorwaarden van de polis van uw eigen zorgverzekeraar.
Maximaal 3 pogingen vergoed
Als u een medische indicatie hebt en u jonger bent dan 43 jaar, hebt u recht op 3 ivf-pogingen.
Een behandeling telt als poging bij een geslaagde follikelpunctie. Daarmee bedoelen we dat de punctie via de gebruikelijke werkwijze is uitgevoerd. Een gebruikelijke werkwijze is dat via een echo wordt bepaald of er follikels in de eierstok zijn en een follikelpunctie kan plaatsvinden. Pas na een geslaagde follikelpunctie kan worden gezien hoeveel eicellen van goede kwaliteit zijn. Het kan voorkomen dat de kwaliteit slecht is en dat er geen eicellen worden teruggeplaatst. Daarmee telt deze poging mee in het maximale aantal pogingen dat vergoed wordt uit het basispakket.
Bent u voor uw 43e verjaardag gestart met een ivf-poging, dan wordt deze poging ook nog vergoed na uw 43e.
Als u 3 pogingen hebt doorlopen en er is nog geen sprake van een doorgaande zwangerschap, dan worden nieuwe pogingen niet vergoed uit het basispakket.
Ivf-poging en doorgaande zwangerschap
Een ivf-poging eindigt bij:
een doorgaande zwangerschap of
als terugplaatsing van alle beschikbare embryo’s niet heeft geleid tot een doorgaande zwangerschap.
Onder een doorgaande zwangerschap wordt verstaan:
een zwangerschap van ten minste 9 weken en 3 dagen, gerekend vanaf het terugplaatsen van de embryo’s
een zwangerschap van ten minste 10 weken, gerekend vanaf het moment van de follikelpunctie, of
een zwangerschap van ten minste 12 weken, gerekend vanaf de eerste dag van de laatste menstruatie in geval van een natuurlijke zwangerschap, ofwel een zwangerschap die ontstaat zonder hulp van het ziekenhuis.
Ook als u na deze periode een miskraam krijgt, is er sprake van een doorgaande zwangerschap.
Na een doorgaande zwangerschap, hebt u opnieuw recht op vergoeding van 3 ivf-pogingen. Op voorwaarde dat er sprake is van een medische indicatie en dat u jonger bent dan 43 jaar.
Intra Cytoplasmatische Sperma Injectie (ICSI) is een bijzondere vorm van ivf. Bij ICSI wordt voor elke eicel slechts 1 spermacel gebruikt. Deze spermacel wordt in het laboratorium met een speciale naald in de eicel gebracht. Hierna kan bevruchting optreden.
ICSI wordt onder voorwaarden vergoed uit het basispakket van de zorgverzekering. Dit basispakket is hetzelfde voor iedereen die in Nederland woont of werkt. Maar wie de zorg levert en waar de zorg wordt geleverd kan elke zorgverzekeraar zelf bepalen. Controleer voor vergoeding altijd de voorwaarden van uw polis van uw eigen zorgverzekeraar.
Bij ICSI gelden dezelfde voorwaarden voor vergoeding als bij ivf. Ga voor meer informatie naar het kopje ‘In-vitrofertilisatie (ivf)’.
Voor vruchtbaarheidsbehandelingen betaalt u geen eigen bijdrage
U betaalt geen eigen bijdrage voor vruchtbaarheidsbehandelingen.
Voor vruchtbaarheidsbehandelingen betaalt u een verplicht eigen risico
De kosten voor vruchtbaarheidsbehandelingen vallen onder het verplichte eigen risico. Ook het geneesmiddel dat u gebruikt, valt onder het verplichte eigen risico. Als u voor dat geneesmiddel ook een eigen bijdrage betaalt, dan geldt:
eerst betaalt u de eigen bijdrage
het bedrag dat overblijft, valt vervolgens onder het verplichte eigen risico.
Vruchtbaarheidsbehandelingen die niet vergoed worden
De volgende vruchtbaarheidsbehandelingen worden niet vergoed.
Bij eiceldonatie staat een andere vrouw (de donor) onbevruchte eicellen aan u af. Om de eicel te kunnen bevruchten, zijn medische handelingen bij de donor nodig. Deze zijn gelijk aan de handelingen bij een reguliere ivf-behandeling. De eicellen worden met behulp van ivf bevrucht en het ontstane embryo wordt bij u ingebracht.
De kosten van de donor voor eiceldonatie worden op dit moment niet vergoed uit het basispakket van de zorgverzekering, omdat de donor zelf geen medische indicatie heeft. Het deel van de behandeling dat bij u wordt uitgevoerd wordt wel vergoed. U hebt namelijk een medische indicatie.
Het Zorginstituut heeft onderzocht of de zorgkosten van de donor kunnen worden vergoed uit de basisverzekering van de ontvanger van de eicellen. Op basis van dit onderzoek heeft het Zorginstituut een advies gegeven aan de minister van VWS.
Bij ivf-draagmoederschap wordt uw embryo ingebracht bij een draagmoeder. De draagmoeder draagt dan uw kind.
De zwangerschap wordt medisch mogelijk door een hormoonbehandeling en een punctie van uw eicellen. De bevruchting vindt in een laboratorium plaats, dus niet in uw lichaam. Deze behandeling is vergelijkbaar met onderdelen van een ivf-behandeling.
De kosten voor dit onderdeel van de behandeling bij de wensmoeder worden vergoed uit het basispakket van de zorgverzekering.
De kosten van de draagmoeder voor ivf-draagmoederschap worden op dit moment niet vergoed uit het basispakket. Het Zorginstituut heeft de minister van VWS geadviseerd om de behandeling wel op te nemen in het basispakket.
Verminderde vruchtbaarheid na noodzakelijke behandeling
Bij sommige medische behandelingen loopt u het risico dat u onvruchtbaar of sterk verminderd vruchtbaar wordt. Bijvoorbeeld na sommige buikoperaties of chemotherapie. Dat risico kan ook de man lopen van wie u het sperma krijgt. Voordat u of die man zo’n behandeling krijgt, kunt u het volgende doen:
U kunt uw eigen eicellen laten invriezen. Dit heet ‘vitrificatie van eicellen’.
De man kan zijn sperma laten invriezen. Dit heet ‘cryopreservatie van semen’.
Op deze manier kan uw kinderwens eventueel nog vervuld worden als door de behandeling onvruchtbaarheid is ontstaan.
Beide behandelingen kunnen onder voorwaarden worden vergoed uit het basispakket. Het is wel belangrijk dat deze vitrificatie of cryopreservatie gebeuren voordat de behandeling plaatsvindt.
Iedereen die in Nederland woont of werkt, is verplicht om een zorgverzekering te hebben. Zorginstituut Nederland is een overheidsorganisatie. Onze belangrijkste taak is zorgen dat het basispakket van de zorgverzekering alleen behandelingen vergoedt, waarvan vaststaat dat deze écht werken en passen bij wat de patiënt nodig heeft. Wij leggen uit welke zorg deel uitmaakt van het basispakket van de zorgverzekering. En we adviseren de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) over welke zorg wel of niet thuishoort in het basispakket. De minister neemt na een advies het uiteindelijke besluit of zorg wel of niet in het basispakket komt.
Vraag aan uw zorgverzekeraar wat u vergoed krijgt
In de polis van uw zorgverzekering staat wat uw verzekering precies vergoedt en onder welke voorwaarden. De basis hiervoor is de wet- en regelgeving. Wilt u precies weten welke zorg u in uw situatie vergoed krijgt? Neem dan contact op met uw zorgverzekeraar. Het is in eerste instantie namelijk aan de zorgverzekeraar om te beslissen:
of de zorg die u vergoed wil krijgen onder de zorgpolis valt
of aan de eventuele overige voorwaarden van de zorgpolis is voldaan.
Een deel van de tekst op de website bevat een uitleg van de wet- en regelgeving in eenvoudige taal. Het Zorginstituut vindt het namelijk belangrijk om in begrijpelijke taal op zijn website te communiceren. Hoewel de tekst op de website met de grootst mogelijke zorgvuldigheid is opgesteld, kan het Zorginstituut niet garanderen dat de informatie op de website altijd correct en/of volledig is. Aan de tekst op de website kunnen daarom geen rechten worden ontleend. Het Zorginstituut aanvaardt ook geen aansprakelijkheid voor schade door onjuiste of onvolledige informatie op deze website. Ziet u fouten in de tekst of zijn er dingen onduidelijk, geef dat dan aan ons door via ons contactformulier.
Deze tekst is geschreven om te verduidelijken welke zorg verzekerde zorg is. Wij hebben gekozen voor omschrijvingen die zoveel mogelijk aansluiten bij de meest voorkomende situaties, zonder daarbij iemand tekort te willen doen of te willen uitsluiten.
