Nederlandse zorgkosten blijven stijgen, vooral in de langdurige zorg
Ook in 2021 zijn de zorgkosten in Nederland gestegen. Volgens de voorlopige cijfers van Zorginstituut Nederland zijn de kosten van het basispakket van de zorgverzekering met 0,4% licht gestegen naar € 48,6 miljard. Deze kosten vallen onder de Zorgverzekeringswet (Zvw). De kosten van de langdurige zorg (Wlz) zijn met 10,8% sterk gestegen naar € 25,7 miljard. Opvallende ontwikkelingen zijn de kostendaling voor geneesmiddelen voor thuisgebruik en de kostenstijging voor langdurige zorg thuis. De invloed van corona op de kosten is gedaald.
Kostenstijging basispakket gedempt door wijziging GGZ
De kostenstijging van 0,4% voor de Zvw lijkt beperkt, maar dat beeld is vertekend door de invoering van een nieuw bekostigingssysteem in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ): het Zorgprestatiemodel. Daardoor zijn de zorgkosten in de GGZ eenmalig € 1,3 miljard lager in 2021. Wordt dit buiten beschouwing gelaten, dan stijgen de zorgkosten van de Zvw met 3%.
Prijzen van geneesmiddelen bij de apotheek dalen door ‘Wgp-effect’
De meeste zorgsectoren die onder de Zvw vallen laten een kostenstijging zien in lijn met voorgaande jaren. De grootste zorgsector, de medisch-specialistische zorg, stijgt met € 1,1 miljard (4,5%). Hieronder vallen ook de geneesmiddelen die onderdeel zijn van een behandeling in het ziekenhuis (intramurale geneesmiddelen). De kosten van geneesmiddelen die op doktersrecept bij de apotheek verkrijgbaar zijn (extramurale geneesmiddelen) tonen in 2021 juist een opvallende daling van € 119 miljoen (2,4%). Deze valt bijna helemaal (ruim € 100 miljoen) te verklaren door het zogeheten ‘Wgp-effect’ van de Wet geneesmiddelenprijzen. Voor het bepalen van de prijzen van geneesmiddelen in Nederland wordt gekeken naar de medicijnprijzen in verschillende andere landen. Omdat de geneesmiddelenprijzen in Duitsland ver boven het gemiddelde Europese prijsniveau liggen, heeft het kabinet eind 2020 Duitsland vervangen door Noorwegen in de prijsvergelijking. Doordat de geneesmiddelenprijzen in Noorwegen lager liggen dan in Duitsland, zijn de prijzen van sommige geneesmiddelen in Nederland gedaald.
Steeds meer langdurige zorg thuis
In 2021 is er ruim € 2,5 miljard meer uitgegeven aan langdurige zorg dan in 2020. Dat is een forse stijging van 10,8%. De stijging is voor een groot deel te verklaren door de lockdown in 2020. Daardoor is in de eerste helft van 2020 veel langdurige zorg uitgevallen en waren de kosten dus lager dan normaal. Als we de kosten vergelijken met 2019, is er een gemiddelde groei van 6,9% per jaar. Een andere sterke invloed op de kostenstijging (3,7% van de 10,8%) is dat GGZ-cliënten die hun leven lang intensieve GGZ nodig hebben per 2021 direct toegang hebben tot de Wlz (onder bepaalde voorwaarden). Voorheen werd deze zorg eerst vergoed vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) of de eerste drie jaar vanuit de Zvw.
In de cijfers is ook te zien dat steeds meer langdurige zorg wordt geleverd bij mensen thuis. De kosten hiervoor stijgen ongeveer met een kwart, terwijl de kosten voor verblijf in een zorginstelling beperkter groeien met 9%. Het is een trend dat steeds meer cliënten in de Wlz hun zorg thuis ontvangen. Het kabinet bouwt hierop voort door meer in te zetten op seniorenwoningen, levensloopbestendige woningen, mantelzorg, digitale zorg, domotica en valpreventie.
Minder zorguitval door corona
De coronakosten dalen van € 3,7 miljard euro in 2020 naar € 1,8 miljard euro in 2021. Dit komt doordat er in 2021 minder zorguitval was dan in 2020, waardoor zorgaanbieders minder gecompenseerd hoeven te worden. Het aandeel van de coronakosten in de totale zorguitgaven daalt van 7,6% in 2020 naar 3,8% in 2021.
Goede en toegankelijke zorg voor iedereen in Nederland
De Nederlandse gezondheidszorg is een van de beste ter wereld. Iedereen betaalt eraan mee, via belastingen en de verplichte basiszorgverzekering. Het Zorginstituut waakt er namens overheid over dat onze zorg goed en betaalbaar is én blijft. Dit alles om ons geld voor de zorg alleen te besteden aan waardevolle behandelingen waarvan vaststaat dat die echt werken. Deze ingewikkelde, maar noodzakelijke keuzes maken we uiteindelijk voor en namens 17 miljoen Nederlanders. Zodat iedereen ook in de toekomst toegang houdt tot goede en betaalbare zorg.