Meerwaarde oncologische behandeling ‘PHP’ niet aangetoond bij melanoom in het oog met uitzaaiingen in de lever
Zorginstituut Nederland concludeert dat percutane leverperfusie (PHP) met melfalan (een vorm van chemotherapie) bij patiënten met niet-operabele uitzaaiingen in de lever, als gevolg van een uveamelanoom - een melanoom in het oog - niet voldoet aan de stand van wetenschap en praktijk en daarom geen onderdeel is van het basispakket.
Chemotherapie direct in de lever
Soms wordt vastgesteld dat er uitzaaiingen (metastasen) in de lever zijn, als gevolg van verspreiding van kwaadaardige cellen uit het oogmelanoom. Als de uitzaaiingen niet door middel van een operatie te verwijderen zijn, dan kan een behandeling met PHP overwogen worden. Tijdens PHP wordt een hoge dosis melfalan direct in de lever toegediend, terwijl de concentraties van het middel in het bloed zo beperkt mogelijk wordt gehouden. Volgens de fabrikant zou PHP leiden tot een langere overleving met een betere levenskwaliteit, en zou er sprake zijn van minder systemische bijwerkingen vergeleken met andere behandelingen.
Klein effect op progressievrije overleving, maar kans op ernstige complicaties
Op basis van de resultaten van recent onderzoek concludeert het Zorginstituut echter dat een gunstig effect van PHP op de overleving onvoldoende is aangetoond. Wel is er waarschijnlijk een klein relevant effect op progressievrije overleving: 5.4 maanden voor met PHP behandelde patiënten, versus 1.6 maanden in de controlegroep. Dat betekent dat de tumor 3.8 maanden langer niet groeit, maar of patiënten hierdoor ook langer leven, is niet aangetoond.
Om van meerwaarde voor de patiënt te kunnen spreken, is het echter van belang dat deze tijd ook met voldoende levenskwaliteit doorgebracht kan worden. Het effect van PHP op de kwaliteit van leven is echter ook nog niet aangetoond. Wel hebben studies laten zien dat complicaties na PHP regelmatig voorkomen en soms (zeer) ernstig zijn. Hierdoor kan de kans op een aantal extra maanden zonder progressie van ziekte niet afgezet worden tegen mogelijk verlies van kwaliteit van leven. Oftewel, de meerwaarde van PHP ten opzichte van ‘best supportive care’ (BSC), voor patiënten met niet–resectabele levermetastasen van het uveamelanoom is op dit moment nog niet voldoende aangetoond.
Operabel of niet-operabel
Bij de behandeling van levermetastasen van een uveamelanoom wordt onderscheid gemaakt tussen zogenaamde resectabele en niet–resectabele uitzaaiingen. Als de uitzaaiingen niet-resectabel zijn, en dus niet door middel van een operatie verwijderd kunnen worden, zijn de behandelopties zeer beperkt. De standaardbehandeling voor deze patiëntengroep is in Nederland ‘best supportive care’ (BSC), oftewel maximaal ondersteunende behandeling. Voor resectabele levermetastasen is chirurgie de standaardbehandeling.