Evaluatie standpunt HIFU bij volwassen patiënten met essentiële tremor

Standpunt HIFU bij volwassen patiënten met essentiële tremor

In december 2023 bracht het Zorginstituut het standpunt High intensity focused ultrasound bij volwassen patiënten met essentiële tremor uit. Hierin concludeert het Zorginstituut dat HIFU voldoet aan ‘de stand van de wetenschap en praktijk’ bij patiënten met matige tot ernstige essentiële tremor, die onvoldoende reageren op medicatie en niet in aanmerking komen voor diepe hersenstimulatie. Een tremor is het vanzelf en oncontroleerbaar trillen of schudden van een deel van het lichaam. Bij HIFU gebruikt de arts geluidsgolven (ultrasound, echo) om de tremor te behandelen. Om gepast gebruik te bevorderen van deze behandeling hebben de beroepsgroepen van de Nederlandse Vereniging voor Neurochirurgie (NVvN) en de Nederlandse Vereniging voor Neurologie (NVN) in een waarborgendocument omschreven wanneer een patiënt in aanmerking komt voor HIFU en waar de (organisatie van) zorg aan moet voldoen. Dat gaat over de volgende onderwerpen:

• indicatiecriteria
• centrale indicatiestelling
• ontwikkelen van informatie voor samen beslissen
• kwaliteitscriteria behandelaars en behandelcentra
• concentratie van zorg
• onderzoek naar de effectiviteit en veiligheid van de behandeling in de praktijk.

De vergoeding van HIFU is op 5 augustus 2022 ingegaan.

Evaluatievragen en voortgang

Op basis van het standpunt en het waarborgendocument hebben we 15 evaluatievragen opgesteld. We doen een kwalitatieve beoordeling van alle evaluatievragen tijdens de voortgangsmeting. We doen ook een kwantitatieve beoordeling van de evaluatievragen over de toepassing van HIFU in de praktijk, tijdens de effectmetingen. 

Voortgang evaluatievragen

Nummer	Evaluatievraag	Voortgangsmeting 1 – maart 2025
1	Is er een declaratiecode voor HIFU aangemaakt door de NZa en wordt deze gebruikt om de zorg te declareren?	De zorgactiviteitcode voor HIFU is vanaf 2026 beschikbaar.
2	Worden patiënten met essentiële tremor die in aanmerking komen voor een HIFU eerst besproken in een multidisciplinair overleg (MDO)?	Antwoord volgt bij voortgangsmeting 2.
3	Is er patiënteninformatie ontwikkeld voor HIFU bij essentiële tremor?	De beroepsgroep ontwikkelt momenteel een patiëntenfolder, waarin de verschillende behandelopties voor essentiële tremor worden besproken. De NVN publiceert deze op hun website.
4	Hoe zijn de beroepsgroep, instellingen en zorgverzekeraars geïnformeerd over het standpunt? In hoeverre is het vastgelegd in geldende kwaliteitsdocumenten?	Antwoord volgt bij voortgangsmeting 2.
5	Hebben de behandelteams in de centra die HIFU uitvoeren de training van de fabrikant gevolgd? Hebben zij een certificering gekregen voor het succesvol voltooien hiervan?	Antwoord volgt bij voortgangsmeting 2.
6	Worden de patiënten die een HIFU-procedure hebben ondergaan door de behandelcentra geregistreerd in het kwaliteitsregister voor neurochirurgen (Quality Registry Neuro-Surgery, QRNS)? Worden alle gegevens geregistreerd zoals opgenomen in het waarborgendocument?	Antwoord volgt bij voortgangsmeting 2.
7	Is er door de beroepsgroep in 2027 en 2029 een evaluatierapport opgesteld over gepast gebruik, effectiviteit en complicaties, en is dit gedeeld met Zorginstituut Nederland?	Antwoord volgt bij effectmeting 1.
8	Hoeveel patiënten worden jaarlijks behandeld met HIFU en wat zijn de bijbehorende kosten? Hoe verhoudt zich dat tot de raming?	Antwoord volgt bij effectmeting 1. Huidige stand van zaken: HIFU wordt nog niet toegepast in Nederland. Naar verwachting starten de eerste HIFU behandelingen in het derde kwartaal van 2025. Er zijn geen signalen dat patiënten de behandeling in het buitenland ondergaan.
9	Voldoen alle behandelde patiënten aan de inclusie- en exclusiecriteria zoals weergegeven in het waarborgendocument?	Antwoord volgt bij effectmeting 1.
10	Hoeveel behandelcentra voor HIFU bij essentiële tremor zijn er in Nederland en hoe verhoudt zich dat tot de raming? Op welke manier coördineert de beroepsgroep het aantal centra?	Antwoord volgt bij effectmeting 1.
11	Voldoen alle behandelcentra die patiënten met essentiële tremor met HIFU hebben behandeld aan de opgestelde criteria in het waarborgendocument? Hoe wordt dit geborgd?	Antwoord volgt bij effectmeting 1.
12	Wordt de HIFU procedure uitgevoerd door een behandelteam bestaande uit tenminste een getrainde neurochirurg, neuroloog en radiodiagnostisch laborant?	Antwoord volgt bij effectmeting 1.
13	Was de HIFU behandeling effectief bij patiënten die een HIFU procedure hebben ondergaan, volgens de rapportage van de registratie van de beroepsgroep? Wat kunnen we hiervan leren vanuit doelmatigheid van deze zorg?	Antwoord volgt bij effectmeting 1.
14	Hoeveel en welke complicaties zijn opgetreden bij patiënten die een HIFU procedure hebben ondergaan, volgens de rapportage van de registratie van de beroepsgroep?	Antwoord volgt bij effectmeting 1.

Planning en aanpak van de evaluatie

In het eerste kwartaal van 2025 hebben we via de mail een voortgangsmeting uitgevoerd om de evaluatievragen kwalitatief te onderzoeken. Hiervoor namen we contact op met de sectie functionele neurochirurgie van de NVvN, de werkgroep bewegingsstoornissen van de NVN, Vereniging Hersenletsel.nl en Zorgverzekeraars Nederland (ZN). Uit deze meting bleek dat de implementatie van HIFU in de voorbereidende fase zit en er in Nederland nog geen patiënten worden behandeld. De meeste evaluatievragen konden hierdoor niet beantwoord worden. Naar verwachting worden de eerste patiënten in het derde kwartaal van 2025 behandeld. In het eerste kwartaal van 2026 organiseren we een online vergadering met alle betrokken partijen voor een tweede voortgangsmeting. 

Daarnaast doen we in 2027 en 2029 een effectmeting, waarin we de toepassing van HIFU in de praktijk kwantitatief onderzoeken. Dit doen we op basis van de eigen registratiedata van de beroepsgroep (als deze beschikbaar is) en declaratiedata. Na de eerste effectmeting organiseren we een bijeenkomst met de betrokken veldpartijen om de resultaten te duiden. Als het nodig is, doen we dat nogmaals na de tweede effectmeting. We publiceren de resultaten van de voortgangsmetingen en de eerste effectmeting op deze webpagina. Na de tweede effectmeting publiceren we een beknopt evaluatierapport en sluiten daarmee de evaluatie af.

Betrokken partijen

• Nederlandse Vereniging van Neurochirurgie (NVvN), sectie functionele neurochirurgie
• Nederlandse Vereniging voor Neurologie (NVN), werkgroep bewegingsstoornissen
• Patiëntenfederatie Nederland (PFN)
• Zorgverzekeraars Nederland (ZN)

Voor informatie

Hebt u een vraag over deze evaluatie? Stuur dan een e-mail naar Louise van Oeffelen via evaluatieprogramma@zinl.nl.