Ga direct naar inhoud

Naar een optimale kennisinfrastructuur in de langdurige zorg

In de langdurige zorg is veel behoefte aan het meer en beter uitwisselen van wetenschappelijke kennis tussen professionals in onderzoek, onderwijs en praktijk. Door van elkaar te leren, verbetert de zorg aan de cliënt. De laatste jaren is door verschillende partijen hard gewerkt aan het beter uitwisselen van kennis. Zorginstituut Nederland heeft de minister voor Langdurige Zorg en Sport een advies uitgebracht om deze kennisuitwisseling verder te verbeteren. En te zorgen dat partijen hier aan blijven werken en voortbouwen op al geboekte resultaten. Het is nu aan het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en partijen in de langdurige zorg om dit advies een vervolg te geven. Het Zorginstituut blijft betrokken in een verbindende rol.

Kennisinfrastructuur LZ

Kennisuitwisseling

Binnen de langdurige zorg is bij professionals steeds meer behoefte aan wetenschappelijke kennis. Denk aan kennis over zorginhoudelijke onderwerpen, over hoe zorg het beste wordt gegeven en welke wensen en behoeften cliënten hebben. Door verschillende partijen is de afgelopen jaren hard gewerkt aan een beter uitwisseling van deze wetenschappelijke kennis tussen onderzoek, onderwijs, beleid en praktijk. Met ‘kennisinfrastructuur’ doelen we op die uitwisseling. Om die zo goed mogelijk te benutten is het belangrijk om na te gaan of de kennis daadwerkelijk bij de professional, mantelzorger en vrijwilliger terechtkomt. En hoe de kennisinfrastructuur verder kan verbeteren. Dit alles heeft als doel een betere kwaliteit van leven van de cliënt te waarborgen. 

Eerder publiceerde het Zorginstituut hierover in het rapport 'Passend onderzoek effectiviteit langdurige zorg'.

Onderzoek

Aan dit advies ligt een onderzoek ten grondslag dat is uitgevoerd door de onderzoeksbureaus Andersson Elffers Felix en XpertiseZorg (2021).

Onderzoeksrapport ‘Alle aandacht naar implementatie - evaluatie van de kennisinfrastructuur langdurige zorg'

Het Nivel heeft op verzoek van het Zorginstituut onderzocht welke elementen het succes bepalen bij implementatie van bewezen effectieve interventies in de langdurige zorg. Daarbij is ook onderzocht of de systematiek om die interventies te beoordelen, aansluit bij het beoordelingskader van het Zorginstituut voor effectiviteit. 

Nivel-rapport over implementatie en beoordeling van interventies in de langdurige zorg

Het Nivel heeft ook onderzocht hoe cliëntervaringen in de langdurige gehandicapten- en verpleeghuiszorg inzichtelijk worden gemaakt. Hoe ervaren cliënten kwaliteit van zorg en van leven? Hoe kiezen instellingen een instrument of werkwijze om dat te onderzoeken? En hoe zijn cliëntervaringen te gebruiken voor het leren en verbeteren in de praktijk?

Nivel-rapport over gebruik van cliëntrelevante uitkomstmaten in de langdurige zorg

Advies

In het advies aan de minister geven we een aantal mogelijkheden voor verbeteringen in de kennisinfrastructuur. En hoe we kunnen zorgen dat deze regelmatig worden geëvalueerd door middel van een monitor. Het Zorginstituut stelt in het advies voor om de ontwikkeling van deze monitor te coördineren. We willen met het advies zorgen voor meer eigenaarschap in het veld bij het ontwikkelen en verzamelen van kennis voor passende zorg. Voor het optimaal uitwisselen van kennis is uitgebreidere samenwerking nodig tussen zorgverleners, zorgaanbieders, brancheorganisaties, beroepsverenigingen, verzekeraars, onderzoekers, cliëntenvertegenwoordigers en overheidspartijen. In dit project werken we dan ook samen met verschillende partijen.

Vervolg

Op 31 maart 2023 is de Tweede Kamer nader geïnformeerd over de rol van een optimale kennisinfrastructuur bij passende langdurige zorg. Een voor het Zorginstituut direct relevant thema is de uitwerking van een voorstel over governance rond de kennisinfrastructuur, in samenwerking met ZonMw, Vilans en het Trimbos Instituut. Een ander thema is de inrichting van een co-productieve ‘lerende’ monitor Kennisinfrastructuur Langdurige Zorg die de gewenste verbeteringen kan vaststellen.

Langdurige zorg

Onder de langdurige zorg valt de gehandicaptenzorg, de ouderenzorg, en de langdurige geestelijke gezondheidszorg. De langdurige zorg is een grote, diverse sector waar veel professionals werken. Veel mensen maken hun leven lang gebruik van deze zorg. Zorg gaat hier vaak niet over behandelen en genezen, maar over zorgen dat mensen kunnen blijven doen wat ze willen doen, verslechtering tegengaan en ondersteuning krijgen bij dagelijkse handelingen. Kortom, een zo goed mogelijke kwaliteit van leven organiseren, waarbij ook het afscheid nemen van het leven hoort. Specifieke vragen zoals de uitstroom van medewerkers, wachtlijsten, kostenstijging en zorg-op-maat spelen verder een belangrijke rol. De afgelopen jaren zijn er veel initiatieven geweest om beleid en zorg te verbeteren. 

Voor informatie

Angelie van der Aalst
E-mail: aaalst@zinl.nl

Hans C. Ossebaard
E-mail: hossebaard@zinl.nl

Planning

Planning van het project
Stap in het proces Datum
Advies ‘Kennisinfrastructuur Langdurige Zorg’ aangeboden aan VWS juni 2022
Brainstorm ‘Kennisinfrastructuur en Passende Langdurige Zorg’ 26 september 2022
Brief VWS aan de Tweede Kamer over Kennisinfrastructuur en passende langdurige zorg voorjaar 2023
Voorstel governance Kennisinfrastructuur Langdurige Zorg  i.s.m. ZonMw, Vilans en het Trimbos Instituut september 2023
Inrichting ‘lerende monitor’ Kennisinfrastructuur Langdurige Zorg, samen met partijen vanaf april 2023

Betrokken partijen

Veel organisaties en instellingen zijn vanuit hun eigen missie betrokken bij het optimaliseren van de kennisinfrastructuur in de langdurige zorg. Voor dit onderzoek wordt samengewerkt met onder meer: 

  • Stichting Kwaliteitsimpuls Langdurige Zorg (SKILZ) 
  • Landelijke kennisorganisatie voor de langdurende zorg Vilans
  • Vereniging van specialisten ouderengeneeskunde (Verenso)
  • Branchevereniging Actiz
  • Beroepsvereniging Verpleegkundigen & Verzorgenden (V&VN)
  • Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN)
  • Netwerk voor mensen met een beperking of chronische ziekte Ieder(in)

En verder met (andere) cliëntenorganisaties, academische netwerken ouderenzorg en verstandelijk beperkingen, expertisecentra, overheidsorganisaties (ZonMw, NZa, IGJ).

Publicaties