Zorginstituut Nederland evalueert de toepassing van het standpunt AFT na een totale borstverwijdering voor een bepaalde groep vrouwen. AFT staat voor autologe vettransplantatie met externe weefselexpansie. Hierbij evalueert het Zorginstituut de passende organisatie en inzet van AFT bij deze patiëntengroep, volgens de afspraken in het standpunt en het bijbehorende waarborgendocument.
Standpunt AFT na een totale borstverwijdering
In januari 2023 bracht het Zorginstituut het standpunt AFT na een totale borstverwijdering uit. Hierin concludeert het Zorginstituut dat AFT voldoet aan ‘de stand van de wetenschap en praktijk’ bij vrouwen die een borst moeten laten verwijderen door borstkanker of om borstkanker te voorkomen. Om passende zorg voor deze patiënten te kunnen garanderen, heeft het Zorginstituut een waarborgendocument ontwikkeld, samen met de beroepsgroep van plastische chirurgen, patiëntvertegenwoordigers en zorgverzekeraars. Het gaat over de volgende onderwerpen:
- dataregistratie;
- ontwikkelen van informatie voor samen beslissen;
- opzetten van een scholingsprogramma;
- doorontwikkeling van richtlijnen voor samen beslissen.
De vergoeding van AFT is op 1 januari 2023 ingegaan.
Evaluatievragen en voortgang
Op basis van het standpunt en het waarborgendocument hebben we 9 evaluatievragen opgesteld. In mei 2024 hebben we een voortgangsmeting uitgevoerd en in mei 2025 hebben we onderzocht hoe AFT in de praktijk werkt. Daarvoor keken we naar eigen registratiedata van de NVPC en declaratiedata van de zorgverzekeraars. Een beschrijving van de resultaten van beide metingen staat in de tabel op deze webpagina.
Voortgang evaluatievragen
| Nummer | Evaluatievraag | Voortgangsmeting mei 2025 |
|---|---|---|
|
1 |
Is er een registratie beschikbaar van patiënten die een borstreconstructie middels AFT hebben ondergaan? | Er is een register gebouwd met steun van ZonMw. In 2025 meldt de NVPC dat 198 patiënten zijn opgenomen. |
|
2 |
Is er schriftelijke patiënteninformatie en een keuzehulp ontwikkeld? |
Er is een keuzehulp en folder ontwikkeld door NVPC en BVN. In 2025 is een nieuwe folder gepubliceerd, maar nog niet gedeeld met de BVN. Het Zorginstituut zal navraag doen bij de BVN. De NVPC merkt op dat patiënten beter geïnformeerd naar de poli komen. Patiënten die daar behoefte aan hebben, krijgen ook een aanspreekpunt bij een ervaringsdeskundige via het ziekenhuis. De BVN ziet graag dat de patiënteninformatie nog duidelijker de intensiteit van de operatie, het optreden van littekens en het aantal operaties beschrijft. De BVN zal een voorstel doen voor aanpassing van de patiënteninformatie. |
|
3 |
Is de richtlijnmodule autologe vettransplantatie bij borstreconstructie na ablatio of borstsparende therapie herzien? |
De richtlijnmodule wordt herzien en zal naar verwachting eind 2025 worden gepubliceerd worden. |
|
4 |
Is er een scholing voor professionals rondom totale borstreconstructie middels AFT georganiseerd? |
Er is een fysieke en een online cursus beschikbaar voor plastisch chirurgen die voor plastisch chirurgen die de AFT-interventie uitvoeren of gaan uitvoeren. Tot en met 2028 blijft de online cursus alleen toegankelijk voor deze groep. Daarna wordt de cursus openbaar beschikbaar voor alle plastisch chirurgen in Nederland. De BVN wordt door de NVPC uitgenodigd om feedback te geven op de online module om zo het patiëntperspectief te borgen. De module is geëvalueerd en aangepast op basis van feedback van chirurgen. |
|
5 |
Wat is er bekend over kosteneffectiviteit op lange termijn voor AFT? |
Als er signalen zijn dat de langetermijn-kosteneffectiviteit van de behandeling ongunstig is, gaat het Zorginstituut samen met de beroepsgroep de langetermijn-kosteneffectiviteit van de behandeling onderzoeken. Voorbeelden van signalen zijn: heroperaties en meer ingrepen per reconstructie dan verwacht. Er zijn op dit moment geen signalen dat de behandeling negatieve invloed heeft op de kosteneffectiviteit. Op basis van de dataregistratie verwacht de NVPC begin 2026 meer inzicht te hebben in hoeveel sessies er gemiddeld nodig zijn voor een reconstructie en hoe vaak complicaties voorkomen. De veiligheid van AFT op lange termijn wordt momenteel in 2 studies onderzocht. De resultaten worden in de herfst van 2025 verwacht en zullen door de NVPC met de klankbordgroep worden gedeeld. |
|
6 |
Is er een overzicht beschikbaar van centra die AFT (willen gaan) aanbieden? |
De NVPC heeft een lijst gepubliceerd. Deze lijst bevat 24 centra. De NVPC zorgt ervoor dat de lijst up-to-date blijft. Datum van wijziging zal voortaan worden vermeld. |
|
7 |
Hoeveel patiënten worden jaarlijks behandeld met AFT en wat zijn de bijbehorende kosten? Hoe verhoudt zich dat tot de raming? | De NVPC meldt dat in 2023 en 2024 in totaal 198 vrouwen zijn behandeld (gemiddeld 100 per jaar). Naar verwachting zal dit aantal de komende jaren licht stijgen naar ongeveer 120 per jaar. Als de techniek op termijn minder belastend voor de patiënt wordt, zouden de aantallen verder omhoog kunnen gaan. |
|
8 |
Wordt de behandeling gegeven volgens de indicatie? | Er zijn volgens de NVPC geen aanwijzingen dat het indicatieprofiel niet gevolgd wordt op een aantal patiënten met een BMI van boven de 30 na. |
Planning en aanpak van de evaluatie
Ieder jaar overlegt in het tweede kwartaal een klankbordgroep om de implementatie van AFT in de praktijk te bespreken. De Nederlandse Vereniging voor Plastische Chirurgie (NVPC), Borstkankervereniging (BVN) en Zorgverzekeraars Nederland (ZN) zijn deelnemers van deze klankbordgroep, gefaciliteerd door het Zorginstituut.
Daarnaast onderzoeken we in 2025 hoe AFT in de praktijk werkt. Daarvoor kijken we naar eigen registratiedata van de NVPC (als die beschikbaar zijn) en declaratiedata van de zorgverzekeraars. We sluiten de evaluatie af met een beknopt evaluatierapport, naar verwachting in het tweede kwartaal van 2026.
Betrokken partijen
- Borstkankervereniging Nederland (BVN)
- Stichting Erfelijke Kanker Nederland (SEKN)
- De Nederlandse Vereniging van Plastische Chirurgie (NVPC)
- Zorgverzekeraars Nederland (ZN)
Meer informatie of vragen?
Hebt u vragen over deze evaluatie? Mail uw vraag dan via ons contactformulier.