Ga direct naar inhoud

Begrippenlijst Financiering

A

Acceptatieplicht

 Zorgverzekeraars hebben een acceptatieplicht. Zij mogen niemand weigeren voor de basisverzekering, ongeacht leeftijd en geslacht, gezondheid of inkomen.

B

Basispakket en basisverzekering

 Wie in Nederland woont of werkt, moet een basisverzekering afsluiten en is daarmee verzekerd voor zorg uit het basispakket. Het basispakket vergoedt onder meer zorg door huisartsen, medisch specialisten en verloskundigen, ziekenhuisopnames, geneesmiddelen, medische hulpmiddelen en wijkverpleging. De overheid bepaalt welke zorg via de basisverzekering verzekerd is.

Beheerskostenbudget Wlz

 Dekt de kosten die zorgkantoren maken voor de uitvoering van de Wet langdurige zorg (Wlz).

Beheerskostenbudget Zvw

 Dekt de kosten die zorgverzekeraars maken voor de uitvoering van de Zorgverzekeringswet voor jongeren onder de 18 jaar.

Beschikbaarheidsbijdrage

 De beschikbaarheidsbijdrage wordt uit het Zorgverzekeringsfonds betaald aan zorgaanbieders om bepaalde, noodzakelijk geachte zorg te kunnen blijven garanderen. Denk bijvoorbeeld aan de inzet van traumahelikopters en opleidingsplekken voor medisch vervolgonderwijs, kosten die niet bij verzekerden (kunnen) worden neergelegd.

BIKK - Rijksbijdrage in de kosten van kortingen

 Sinds 2001 wordt het Fonds langdurige zorg (Fzl) gecompenseerd voor een daling van de premieopbrengst sinds de invoering van de Wet inkomstenbelasting in 2001. De hoogte van de BIKK wordt jaarlijks bepaald.

C

CAK

Uitvoeringsorganisatie in de zorg en welzijn. Verantwoordelijk voor een goede uitvoering van diverse (financiële) taken en regelingen, onder andere de financiering (van de uitvoering) van langdurige zorg:

  • Vaststellen en innen van de eigen bijdrage op grond van de Wlz
  • Verrichten van betalingen aan zorgaanbieders op grond van de Wlz

Meer informatie staat op de website van 'het CAK'

CIZ - Centrum indicatiestelling zorg

Landelijke organisatie die toetst of een persoon recht heeft (indicatie) op langdurige zorg. Dit gebeurt op basis van richtlijnen van het ministerie van VWS.

Meer informatie staat op de website van het CIZ

Contracteerruimte

Maximaal bedrag per regio, waarvoor zorgkantoren zorgcontracten kunnen afsluiten met zorgaanbieders. De afspraken gaan over zowel de prijs, als het volume van de te leveren AWBZ-zorg in natura (tot 2015) of Wlz-zorg in natura (vanaf 2015) en worden door beide partijen gezamenlijk ingediend bij de Nederlandse Zorgautoriteit.

Iedere regio/elk zorgkantoor heeft een 'eigen' financiële ruimte (regionale contracteerruimte) om daarmee zorg in te kopen voor de inwoners van die regio. Zorgkantoren en zorgaanbieders sluiten binnen het budget contracten af voor de intensieve langdurige zorg. De rechten en plichten van de zorgkantoren en zorgaanbieders zijn wettelijk verankerd in de beleidsregel Budgettaire kader Wlz.

E

Eerstelijnsverblijf

 Medisch noodzakelijk, kortdurend verblijf met 24-uurs toezicht of zorg in de nabijheid.

Eigen betaling

 Betalingen voor eigen rekening voor zorg die verzekerd is (Zorgverzekeringswet en Wlz). Deze betalingen kunnen bestaan uit het verplicht eigen risico, vrijwillig eigen risico, kosten die uitstijgen boven de maximale vergoeding of wettelijke eigen bijdragen.

Eigen bijdrage

 Een gedeeltelijke betaling voor bepaalde verzekerde zorg die bij de verzekerde in rekening wordt gebracht. Binnen de basisverzekering gaat het bijvoorbeeld om hulpmiddelen, geestelijke gezondheidszorg en ziekenvervoer. Bij langdurige zorg om verpleging, verzorging en begeleiding en zorg met verblijf. 

Eigen risico

 Iedereen vanaf 18 jaar heeft een verplicht eigen risico voor de zorgverzekering. Dit betekent dat voor zorg uit het basispakket een bepaald deel zelf moet worden betaald. Huisartsenzorg, verloskundige zorg en kraamzorg zijn hiervan uitgezonderd. De overheid bepaalt jaarlijks de hoogte van het wettelijk verplichte eigen risico. Verzekerden kunnen kiezen voor een hoger eigen risico in ruil voor een lagere maandpremie.

Ex ante en ex post-verevening – Zie ook risicoverevening

 Om de zorg betaalbaar te houden wordt risicoverevening toegepast. Dit is een taak van Zorginstituut. Zorgverzekeraars met relatief veel verzekerden met hoge zorgkosten, krijgen een compensatiebedrag (vereveningsbijdrage). Om te bepalen hoeveel, wordt voorafgaand aan elk kalenderjaar (ex ante) gekeken naar wie er verzekerd is en wordt ingeschat hoe groot de kans is dat iemand zorg nodig zal hebben. Dit gebeurt op basis van zogenoemde vereveningskenmerken, zoals leeftijd en geslacht, inkomen, de regio waar iemand woont, maar bijvoorbeeld ook medicijnengebruik. Op basis hiervan wordt per verzekeraar berekend wat voor de verwachte kosten in een jaar tijd zullen zijn. Op basis van nacalculatie wordt na afloop van elk kalenderjaar risicoverevening toegepast, ofwel ‘ex post’. Bedragen kunnen hierdoor naar boven of naar beneden worden bijgesteld.

F

Fonds langdurige zorg (Flz)

 Zorg of hulp via de Wet langdurige zorg wordt betaald uit het Fonds langdurige zorg die door het Zorginstituut wordt beheerd.

I

Informatieplicht

 Zorgverzekeraars moeten hun verzekerden en zorgaanbieders goede informatie geven. Niet alleen over polissen, maar ook over de kosten, vergoedingen en wachttijden van zorg en begeleiding.

Inkomensafhankelijke bijdrage (IAB)

 De inkomensafhankelijke bijdrage voor de Zorgverzekeringswet is een verplichte bijdrage over het loon. De bijdrage wordt gestort in het Zorgverzekeringsfonds (Zvf).

L

Langdurige zorg

 Zorg die langer dan 1 jaar duurt. Degenen die van deze zorg gebruik maken, zijn chronisch zieken, mensen met een beperking, chronisch zieken en ouderen die professionele zorg en/of begeleiding nodig hebben in hun dagelijks leven.

M

Macro-prestatiebedrag (MPB)

De totale geraamde kosten voor zorg uit het basispakket (Zvw).
Het MPB wordt voor 50% gefinancierd via de nominale premie die iedereen boven de 18 jaar maandelijks rechtstreeks aan de eigen zorgverzekeraar betaalt. De rest wordt betaald via inkomensafhankelijke bijdragen Zvw (45%) en de rijksbijdragen voor verzekerden die jonger zijn dan 18 jaar (5%).

N

Nederlandse Zorgautoriteit (NZa)

Zelfstandig bestuursorgaan dat toezicht houdt op de zorgmarkt. Draagt er onder andere zorg voor dat zorgaanbieders en zorgverzekeraars zich houden aan de geldende wet- en regelgeving. De NZa ziet erop toe dat markttransparantie, keuzevrijheid, toegang tot zorg en de kwaliteit zijn gewaarborgd.

Nominale premie

De nominale premie is het maandelijks bedrag dat elke Nederlander (vanaf 18 jaar) aan de zorgverzekeraar betaalt. De zorgpremie wordt elk jaar op Prinsjesdag vastgesteld door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). De nominale premie is het bedrag waarvan de zorgverzekeraars alle kosten zouden moeten dekken en waarvan ze iedereen de nodige zorg kunnen bieden

P

Premiedifferentiatie

 In de Zorgverzekeringswet staat dat premiedifferentiatie verboden is. Dit betekent dat de premie van de basisverzekering voor iedereen gelijk moet zijn. Een verbod op premiedifferentiatie voorkomt dat ongezonde verzekerden zeer hoge premies moeten betalen, of zelfs onverzekerbaar worden.

Prestatiebekostiging

Prestatiebekostiging houdt in dat zorgaanbieders door verzekeraars worden betaald voor de zorg die zij daadwerkelijk hebben geleverd. Dit financiële systeem is erop gericht dat zorgaanbieders worden geprikkeld om de zorg rond een patiënt beter te organiseren tegen een scherpe prijs.

R

Rijksbijdrage kinderen

 Bijdrage vanuit de overheid aan het Zorgverzekeringsfonds (Zvf) voor de zorgkosten van kinderen onder de 18 jaar. De rijksbijdrage kinderen wordt betaald uit belastinginkomsten.

Risicoverevening

Financieel systeem dat wordt uitgevoerd door het Zorginstituut. Van groot belang voor de instandhouding van de solidariteit: het fundament onder het Nederlandse zorgstelsel. Verzekeraars die veel verzekerden hebben met een grote zorgvraag, krijgen door middel van een ‘vereveningsbijdrage’ een vergoeding voor de hogere kosten die zij hebben in vergelijking met andere verzekeraars. Vereveningsbijdragen worden betaald uit het Zorgverzekeringsfonds. 

S

Solidariteitsprincipe

Zorg in Nederland is gebaseerd op het solidariteitsprincipe. Dit betekent dat iedereen die hier woont of werkt, recht heeft op toegang tot dezelfde zorg en dat we de kosten daarvan met elkaar (collectief) opbrengen.

V

Vereveningskenmerken

Zorgverzekeraars met relatief hoge kosten worden gecompenseerd via de risicoverevening. Het bedrag dat het Zorginstituut vanuit het Zorgverzekeringsfonds aan hen uitkeert, wordt berekend op basis een aantal vereveningskenmerken. Bijvoorbeeld aantallen verzekerden, hun risicoprofielen en kenmerken ten aanzien van leeftijd en geslacht.

W

Wet Langdurige zorg (Wlz)

De Wet langdurige zorg geldt sinds 1 januari 2015 en is de opvolger van de AWBZ. De Wlz regelt het recht op zorg voor verzekerden die blijvend zijn aangewezen op 24 uur per dag zorg in de nabijheid of permanent toezicht. Het gaat hierbij om chronisch zieken, mensen met een beperking en kwetsbare ouderen.

Z

Zorgkantoor

 Verantwoordelijk voor de uitvoering van Wlz-zorg in een van de 31 zorgkantoorregio's. De van oorsprong grootste zorgverzekeraar in een regio vervult de rol van zorgkantoor.

Zorgplicht

 Verzekerden moeten toegang hebben tot betaalbare en kwalitatief goede zorg uit het basispakket. Zorgverzekeraars moeten voldoende zorg van goede kwaliteit inkopen. Daarnaast moet deze zorg voor iedereen toegankelijk en bereikbaar zijn.

Zorgtoeslag

 De overheid betaalt zorgtoeslag aan huishoudens met lage inkomens en middeninkomens ter gedeeltelijke compensatie van de nominale premie en het eigen risico. De zorgtoeslag wordt betaald uit belastinginkomsten.

Zorgverzekeringsfonds

 Ongeveer 50% van alle zorg uit het basispakket wordt betaald via het Zorgverzekeringsfonds, dat gefinancierd wordt met de inkomensafhankelijke (werkgevers)bijdragen en belastingen. Het Zorginstituut betaalt de risicoverevening uit het Zorgverzekeringsfonds en daarnaast ook de vergoeding voor de beheerskosten voor verzekerde kinderen tot 18 jaar. Zorgverleners krijgen een beschikbaarheidsbijdrage voor zorg die niet bij verzekerden in rekening kan worden gebracht, bijvoorbeeld de inzet van traumahelikopters.  Verder wordt vanuit het Zorgverzekeringsfonds ook een deel van de grensoverschrijdende zorg betaald.

Zorgverzekeringswet (Zvw)

De Zorgverzekeringswet verplicht iedereen die in Nederland woont of werkt en ouder is dan 18 jaar, om een zorgverzekering af te sluiten. Deze zorgverzekering geeft recht op geheel of gedeeltelijke vergoeding van verleende zorg uit het basispakket. Zoals huisartsenzorg, medisch specialistische zorg, geneesmiddelen, medische hulpmiddelen, psychische zorg, ziekenvervoer, paramedische zorg, verloskundige hulp, kraamzorg, grensoverschrijdende zorg en mondzorg.
Voor zorgverzekeraars geldt een acceptatieplicht, een zorgplicht en een verbod op premiedifferentiatie op grond van gezondheidskenmerken.