Preventie van problematisch alcoholgebruik in basispakket

Preventieve behandelingen van problematisch alcoholgebruik behoren tot het basispakket. Motiverende gesprekken met een zorgverlener en kortdurende cognitieve gedragstherapie zijn effectief en worden vergoed vanuit de Zorgverzekeringswet. Ook programma’s die via internet worden aangeboden, zoals ‘De Drinktest’ en ‘Minder drinken’, helpen bij het minderen van de alcoholconsumptie. Dit staat in het rapport 'Preventie van problematisch alcoholgebruik', dat het College voor zorgverzekeringen (CVZ) vorige week aan de minister van VWS heeft aangeboden.

Hoog risico

Het CVZ verduidelijkt in het rapport welke zorg bij de preventie van stoornissen in alcoholgebruik behoren tot het basispakket van de Zorgverzekeringswet. Verzekerden komen voor behandeling in aanmerking als zij een hoog risico lopen op een bepaalde ziekte of aandoening. Hiervan is sprake als zij meer drinken dan verantwoord is, maar waarbij nog geen sprake is van alcoholmisbruik.

Preventieprogramma’s

Er bestaan verschillende preventieprogramma’s ter voorkoming van overmatig alcoholgebruik. Het gaat vooral om motiverende gespreksvoering en cognitieve gedragstherapie. Motiverende gespreksvoering is gericht op het verhogen van de motivatie tot gedragsverandering en wordt als gespreksstijl aangeraden bij alle vormen van problematisch alcoholgebruik, ongeacht de ernst van de afhankelijkheid. Bij cognitieve gedragstherapie is de veronderstelling dat zogenaamde irrationele cognities (gedachten) zorgen voor ongewenst gedrag. De technieken die gebruikt worden in de cognitieve gedragstherapie richten zich op het verwijderen van de inhoud van deze irrationele gedachten.

Diverse aanbiedingsvormen

De aanbiedingsvormen variëren van individueel tot groepsgewijs, in direct contact met een behandelaar of via internet, al dan niet met een behandelaar op afstand. Via internet wordt niet alleen de mogelijkheid van ‘zelfstudie’ aangeboden, maar zijn er ook vormen waarbij contact is met een zorgverlener. Voorwaarde voor vergoeding vanuit de Zorgverzekeringswet is dat behandeling niet anoniem is, maar herleidbaar tot een verzekerde.

Problematisch alcoholgebruik

Overmatig alcoholgebruik is een bron van veel persoonlijke en maatschappelijke problemen, die ook nog eens veel kosten met zich meebrengt in de vorm van vermindering van arbeidsproductiviteit, zorgkosten en (verkeers)ongevallen. Meer dan een miljoen Nederlanders tussen 16 en 69 jaar drinkt veel alcohol en ondervindt daar problemen van. Van de totale ziektelast in Nederland kan ruim 5% worden toegeschreven aan alcohol. Er is sprake van overmatig drinken bij vrouwen die 15 tot 35 en mannen die 22 tot 50 glazen per week drinken. Slechts een klein deel van hen doet een beroep op hulpverlening.

Kosten en baten

Bij een deelnamepercentage van 5% van de risicogroep raamt het CVZ de kosten in de lage variant (bij minimale begeleiding) op ongeveer € 3,7 miljoen en in de hoge variant (intensieve begeleiding) op € 21,3 miljoen. Naast deze kosten zijn ook opbrengsten te verwachten in de vorm van gezondheidswinst, lagere zorgkosten samenhangend met alcoholmisbruik of -afhankelijkheid, minder verlies van arbeidsproductiviteit en minder verkeersongelukken en criminaliteit die direct of indirect te wijten zijn aan het gebruik van alcohol. De totale jaarlijkse maatschappelijke kosten (zorg, ongevallen, werk) van overmatig alcoholgebruik bedragen volgens schatting meer dan 2,5 miljard euro.