De foto toont een injectiespuit, die in een bovenarm wordt gezet. De handen die de injectiespuit vast hebben, zijn in blauwe medische handschoenen gestoken.

Publicaties

Vaccinaties

Verzekerde zorg - Vaccinaties

Een vaccinatie beschermt u tegen bepaalde infectieziektes. In Nederland worden veel vaccinaties gratis aangeboden door de overheid. Andere vaccinaties moet u zelf betalen. Op deze pagina leest u wat verzekerde zorg is bij vaccinatiezorg.

Vaccinaties beschermen tegen bepaalde infectieziektes

Vaccinaties worden ook wel inentingen genoemd. Vaccinaties beschermen u tegen ernstige infectieziektes. Infectieziektes zijn bijvoorbeeld mazelen, kinkhoest en baarmoederhalskanker. Bacteriën en virussen zijn vaak de oorzaak van veel infectieziektes. Mensen kunnen ernstig ziek worden en zelfs overlijden aan de gevolgen van sommige infecties. Vaccins zorgen ervoor dat ons lichaam zich beter kan beschermen tegen een groot aantal infectieziektes. Zo wordt de kans kleiner dat u (ernstig) ziek wordt.

Vaccinatiezorg is op verschillende manieren geregeld

In Nederland worden veel vaccinaties gratis aangeboden door de overheid. Andere vaccinaties moet u zelf betalen. Het hangt af van het vaccin en de reden waarom u de vaccinatie krijgt, hoe de betaling is geregeld.

Vaccinatiezorg is in Nederland op verschillende manieren geregeld:

Vaccinatieprogramma’s vanuit de overheid voor specifieke groepen. Dit noemen we collectieve preventie.
Individuele vaccinaties die vergoed kunnen worden via uw zorgverzekering. Dit noemen we individuele preventie.
Vaccinaties voor als u op reis gaat.
Vaccinaties op maat.
Vaccinaties die uw werkgever aanbiedt.

Vaccinatieprogramma’s vanuit de overheid

Bepaalde vaccinaties worden aangeboden vanuit de overheid. Dat gebeurt vanuit de Wet publieke gezondheid (Wpg). Deze vaccinaties zijn altijd gratis en bedoeld voor specifieke groepen mensen. Denk hierbij aan vaccinaties tegen infectieziekten zoals mazelen, de griepprik en het coronavaccin. Vaccinaties voor deze groepen noemen we collectieve preventie. Er zijn verschillende collectieve vaccinatieprogramma’s.

Het Rijksvaccinatieprogramma bevat de volgende vaccinaties:

Kinderen tot en met 9 jaar worden ingeënt tegen 12 ernstige infectieziekten.
In het jaar dat kinderen 10 worden, worden ze ingeënt tegen het HPV-virus.
Jongeren van 14 jaar worden ingeënt tegen meningokokken (ACWY).
Vrouwen kunnen bij 22 weken zwangerschap ingeënt worden tegen kinkhoest. De 22-wekenprik zorgt ervoor dat de baby vanaf de geboorte al beschermd is tegen kinkhoest.

Lees meer over deze vaccinaties op de website van het RIVM.

Het Nationaal Programma Pneumokokkenvaccinatie wordt uitgevoerd door huisartsen. Voor dit programma komen alleen mensen van 60-79 jaar in aanmerking. Mensen van 60 jaar en ouder kunnen sneller en erger ziek worden van pneumokokken. Uw afweer wordt slechter als u ouder wordt. U kunt een ernstige ziekte krijgen zoals een longontsteking.

Het Nationaal Programma Grieppreventie regelt de griepprik. De griepprik is voor kinderen en volwassenen die extra risico lopen om ernstig ziek te worden door griep. Bijvoorbeeld mensen van 60 jaar en ouder, maar ook mensen met bijvoorbeeld long- of hartaandoeningen. De griepprik wordt gegeven door uw huisarts.

Het Vaccinatieprogramma hepatitis B-risicogroepen wordt uitgevoerd door de Gemeentelijke Gezondheidsdiensten (GGD’en). Het programma richt zich op mannen die seks hebben met mannen en op sekswerkers. Hepatitis B kan worden overgedragen door seksueel contact. Het is een soa waar je heel ziek van kunt worden.

Het COVID-19-vaccinatieprogramma regelt de coronaprik en wordt uitgevoerd door de Gemeentelijke Gezondheidsdiensten (GGD’en). Voor dit programma wordt jaarlijks (her)beoordeeld welke mensen in aanmerking komen voor de vaccinatie.

Vaccinaties via uw zorgverzekering

Sommige vaccinaties kunnen worden vergoed uit het basispakket van de zorgverzekering. Dat kan alleen als er sprake is van individuele preventie. Dat houdt in dat per persoon wordt bepaald of vaccinaties nodig zijn en zo ja, welke. Het gaat hierbij om patiënten met een verhoogd risico op een infectieziekte. Hun afweer is verminderd door een medische aandoening of door een behandeling. Dit worden ook wel ‘medische risicogroepen’ genoemd. Er moet dus een medische reden zijn waarom vaccinatie nodig is. In Nederlandse richtlijnen worden verschillende vaccinaties aanbevolen voor medische risicogroepen.

Lees vaccinatieadviezen voor de verschillende patiëntgroepen op de website immunostart.

De vaccinatiezorg moet ook aan bepaalde voorwaarden voldoen. Dit houdt in dat de zorg moet voldoen aan de stand van de wetenschap en praktijk om voor vergoeding in aanmerking te komen.

Lees de Beoordeling stand van de wetenschap en praktijk 2023.

Vergoeding van vaccinaties voor medische risicogroepen

De vaccinatiezorg voor medische risicogroepen kan binnen en buiten het ziekenhuis plaatsvinden. De vergoeding hiervoor verschilt.

Een vaccinatie kan worden gegeven in het ziekenhuis als onderdeel van een medisch-specialistische behandeling. Dit valt dan onder de zogenoemde intramurale vergoeding. De vaccinaties werden tot 1 januari 2024 bekostigd vanuit de diagnose-behandelcombinatie (dbc). Per 1 januari 2024 is er een aanvullende declaratiecode van kracht, een zogenaamd overig zorgproduct (ozp) in de vorm van een ‘add-on prestatie’. Dit betekent dat er voor de kosten van de vaccinatiezorg een extra bedrag in rekening gebracht mag worden, naast het bijbehorende dbc-zorgproduct. Deze kosten vallen onder het eigen risico.

Lees meer over de ozp-prestaties op de website van de NZa.

Bij vergoeding buiten het ziekenhuis spreken we over extramurale vergoeding. Een vaccinatie kan buiten het ziekenhuis worden gegeven door een huisarts of bij de Gemeentelijke Gezondheidsdienst (GGD). Er is daarnaast onderscheid tussen de kosten voor het vaccin zelf en de kosten voor een bijkomend consult voor het geven van de vaccinatie. De hoogte van de kosten voor het consult verschilt per huisarts en GGD. Bij de huisarts worden de kosten van het consult vergoed vanuit het basispakket van zorgverzekering. De kosten van een consult bij de GGD betaalt de patiënt zelf.

Bij zowel de huisarts als de GGD geldt dat een vaccin extramuraal alleen voor vergoeding in aanmerking komt als het vaccin is opgenomen in het Geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS). Deze kosten van het vaccin zelf vallen wel onder het eigen risico. Voor de meeste vaccins uit het GVS gelden extra voorwaarden, zoals welke groepen patiënten in welke situatie in aanmerking komen.

Lees meer over het GVS.

Als een vaccin niet wordt vergoed vanuit het basispakket, kan het in sommige gevallen alsnog worden vergoed via de aanvullende zorgverzekering. Vraag hiernaar bij uw eigen zorgverzekeraar.

Vaccinaties voor reizigers

Er zijn ook vaccinaties voor als u op reis gaat. Deze beschermen tegen tropische ziekten. Deze vaccinaties betaalt u zelf. In sommige gevallen worden deze vaccinaties vergoed via de aanvullende zorgverzekering. Vraag hiernaar bij uw eigen zorgverzekeraar. Voor informatie en advies over reizigersvaccinaties kunt u terecht:

op de website van het Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering (LCR)
bij uw lokale Gemeentelijke Gezondheidsdienst (GGD).

Vaccinaties op maat

Sommige vaccinaties worden niet gratis aangeboden, maar u kunt hier wel voor kiezen. Dit zijn extra vaccinaties die op maat kunnen worden ingezet. Bijvoorbeeld tegen gordelroos of waterpokken.

Lees meer over vaccinaties op maat op de website van het RIVM.

Vaccinaties die uw werkgever aanbiedt

In sommige beroepen hebt u een grotere kans op het krijgen van een infectieziekte. Vaccinatie kan nodig zijn als u bijvoorbeeld werkt:

in de kinderopvang
in de kraamzorg
in het ziekenhuis
bij de brandweer, politie, of ambulance
in een opvangcentrum
als schoonheidsspecialiste, tatoeëerder of piercer, of als pedicure

Volgens het Burgerlijk Wetboek en het Arbobesluit zijn werkgevers verplicht om uit te zoeken welke vaccinaties u als werknemer nodig hebt om besmettingsgevaar binnen het bedrijf te verkleinen. Dit maakt deel uit van de verplichte Risico Inventarisatie en Evaluatie die een bedrijf moet opstellen. De kosten voor de vaccinaties zijn voor de werkgever.

Voor vaccinaties betaalt u soms een verplicht eigen risico

U betaalt in sommige gevallen eigen risico.

Valt u onder een medische risicogroep en krijgt u een vaccinatie in het ziekenhuis als onderdeel van een medisch-specialistische behandeling? Dan vallen die kosten onder het verplicht eigen risico.
Valt u onder een medische risicogroep en krijgt u een vaccinatie bij de huisarts of de GGD? De kosten van het vaccin zelf vallen onder het verplicht eigen risico.
Krijgt u een vaccinatie vanuit een van de overheidsprogramma’s? Dan geldt het eigen risico niet.
Reizigersvaccinaties en vaccinaties op maat vallen niet onder het eigen risico, maar u betaalt deze vaccinaties in zijn geheel zelf.

Lees meer uitleg over het eigen risico.

Voor vaccinaties betaalt u meestal geen eigen bijdrage

U betaalt meestal geen eigen bijdrage voor vaccinatiezorg. Alleen voor het vaccin Pneumovax23® betaalt u een eigen bijdrage. Sommige vaccinaties betaalt u in zijn geheel zelf. U vindt deze informatie bij de verschillende vaccinatiemanieren.

Lees meer uitleg over de eigen bijdrage.

Overlap vaccinaties uit overheidsprogramma’s en de zorgverzekering

Het komt regelmatig voor dat iemand om medische redenen vaccinaties nodig heeft die ook worden aangeboden vanuit de Wet publieke gezondheid (Wpg). Bijvoorbeeld via het Rijksvaccinatieprogramma (RVP). Als een vaccinatie voor deze persoon wordt aangeboden via de Wpg mag deze niet worden vergoed vanuit de zorgverzekering.

Voorbeeld

Een patiënt van 14 jaar is in behandeling bij een medisch specialist voor een allogene stamceltransplantatie. Na een succesvolle transplantatie is revaccinatie met vaccins uit het RVP geïndiceerd. Vanwege de leeftijd van de patiënt worden deze vaccinaties aangeboden via de Wpg en toegediend via de Jeugdgezondheidszorg. Deze vaccinaties mogen dus niet via een overig zorgproduct worden gedeclareerd, zoals dat wel kan als de vaccinatie in het ziekenhuis wordt gegeven.

Wilt u meer informatie of hebt u vragen?

Meer weten? Op verschillende sites kunt u meer lezen over dit onderwerp.

Wilt u meer weten over de verschillende vaccins? Kijk dan op:
- de website van het CBG
- de website van het RIVM.
Wilt u meer lezen over het basispakket, de zorgpolis en over hoe de Zorgverzekeringswet (Zvw) werkt? Kijk dan op onze pagina ‘Zvw-algemeen: Hoe werkt de Zorgverzekeringswet?
Wilt u meer informatie over de verschillende polissen van de zorgverzekeraars? Kijk dan op de website Rijksoverheid.nl.
Wilt u precies weten welke zorg u in uw situatie vergoed krijgt? Vraag dat aan uw zorgverzekeraar.

Wet- en regelgeving

In de wet- en regelgeving valt vaccinatiezorg onder de volgende artikelen:

Over Zorginstituut Nederland

Iedereen die in Nederland woont of werkt, is verplicht om een zorgverzekering te hebben. Zorginstituut Nederland is een overheidsorganisatie. Onze belangrijkste taak is zorgen dat het basispakket van de zorgverzekering alleen behandelingen vergoedt, waarvan vaststaat dat deze écht werken en passen bij wat de patiënt nodig heeft. Wij leggen uit welke zorg deel uitmaakt van het basispakket van de zorgverzekering. En we adviseren de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) over welke zorg wel of niet thuishoort in het basispakket. De minister neemt het uiteindelijke besluit of zorg wel of niet in het basispakket komt.

Vraag aan uw zorgverzekeraar wat u vergoed krijgt

In de polis van uw zorgverzekering staat wat uw verzekering precies vergoedt en onder welke voorwaarden. De basis hiervoor is de wet- en regelgeving. Wilt u precies weten welke zorg u in uw situatie vergoed krijgt? Neem dan contact op met uw zorgverzekeraar. Het is in eerste instantie namelijk aan de zorgverzekeraar om te beslissen:

of de zorg die u vergoed wil krijgen onder de zorgpolis valt
of aan de eventuele overige voorwaarden van de zorgpolis is voldaan.

Lees meer uitleg over hoe de Zorgverzekeringswet werkt.

Een deel van de tekst op de website bevat een uitleg van de wet- en regelgeving in eenvoudige taal. Het Zorginstituut vindt het namelijk belangrijk om in begrijpelijke taal op zijn website te communiceren. Hoewel de tekst op de website met de grootst mogelijke zorgvuldigheid is opgesteld, kan het Zorginstituut niet garanderen dat de informatie op de website altijd correct en/of volledig is. Aan de tekst op de website kunnen daarom geen rechten worden ontleend. Het Zorginstituut aanvaardt ook geen aansprakelijkheid voor schade door onjuiste of onvolledige informatie op deze website. Ziet u fouten in de tekst of zijn er dingen onduidelijk, geef dat dan aan ons door via ons contactformulier.