Afwegingskader voor het pakketcriterium ‘noodzakelijk te verzekeren zorg’
Zorginstituut Nederland adviseert de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) over welke zorg wel of niet uit het basispakket van de zorgverzekering kan worden vergoed. Dat noemen we pakketbeheer. Hierbij beoordelen we zorg op basis van 4 pakketcriteria: effectiviteit, kosteneffectiviteit, noodzakelijkheid en uitvoerbaarheid. Bij het criterium noodzakelijkheid bepalen we op basis van de kosten of de zorg in het basispakket moet worden opgenomen of dat patiënten de zorg zelf kunnen betalen. De minister van VWS heeft het Zorginstituut gevraagd om hiervoor een afwegingskader te maken. Dit kader is in eerste instantie bedoeld voor zelfzorggeneesmiddelen, maar het moet ook breder toepasbaar zijn.
Doel van het afwegingskader
Het Zorginstituut wil met een afwegingskader voor ‘noodzakelijk te verzekeren zorg’ bijdragen aan goede, toegankelijke en betaalbare zorg, nu en in de toekomst.
‘Noodzakelijk te verzekeren zorg’
Bij pakketbeheer moeten we moeilijke keuzes maken. Er komt steeds nieuwe zorg beschikbaar die we toegankelijk willen maken voor patiënten. En we kunnen het geld voor de zorg maar één keer uitgeven. Soms is die zorg niet zo duur en is het daarom niet noodzakelijk dat de zorg vergoed wordt uit het basispakket van de zorgverzekering. De voor- en de nadelen daarvan moeten we altijd tegen elkaar afwegen.
Middelen met lage kosten voor eigen rekening
Het Zorginstituut heeft de minister in 2016 geadviseerd om een aantal vitaminen, mineralen en paracetamol 1000 mg uit het basispakket te halen. Deze middelen zijn namelijk ook in de vrije verkoop verkrijgbaar tegen lage kosten. Mensen kunnen ze dus zelf betalen en daarom hoeven de middelen niet uit het basispakket vergoed te worden. In een aanvullend pakketadvies uit 2022 heeft het Zorginstituut geadviseerd om alle middelen met colecalciferol (vitamine D) uit het basispakket te halen. Ook van die middelen zijn de kosten zo laag zijn dat vrijwel iedereen ze zelf kan betalen. De minister van VWS heeft beide adviezen van het Zorginstituut overgenomen.
Afwegingskader voor ‘noodzakelijk te verzekeren zorg’
Tijdens het adviestraject van vitamine D heeft de Adviescommissie Pakket (ACP) de wens uitgesproken om een bredere discussie te voeren over de vraag welke zorg mensen in het algemeen voor eigen rekening kan komen. Deze vraag was voor de minister van VWS aanleiding om in maart 2023 aan het Zorginstituut te vragen een afwegingskader voor ‘noodzakelijk te verzekeren zorg’ te maken. Dit afwegingskader kan helpen om te beoordelen welke zorg wel en niet vergoed moet worden uit het basispakket. Maar dit kader kan niet los worden gezien van andere zorgkosten die mensen zelf moeten betalen, zoals eigen risico, bijbetalingen, eigen bijdragen en andere kosten. Het kader kan in eerste instantie worden toegepast op zelfzorggeneesmiddelen, maar het moet ook breder toepasbaar zijn.
Vervolgadviezen
Extramurale geneesmiddelen zijn medicijnen voor thuisgebruik die op recept van een arts verkrijgbaar zijn bij de apotheek. Als het afwegingskader eenmaal klaar is, vraagt de minister het Zorginstituut het kader toe te passen op extramurale geneesmiddelen die ook zonder recept te koop zijn of waarvoor (nagenoeg) gelijkwaardige alternatieven zonder recept bestaan en waarvoor de kosten mogelijk voor eigen rekening van de burger kunnen komen.
Hierbij vraagt de minister aandacht voor specifieke patiëntengroepen (mensen die een middel langdurig gebruiken in zeer hoge dosering), net als voor de veranderende rol van de apotheker. De geneesmiddelenadviezen zullen volgen in 2024 of later.
Voor informatie
Voor informatie over dit beoordelingskader kunt u een e-mail sturen naar:
Jacqueline Zwaap
JZwaap@zinl.nl
Planning
| Stap in het proces | Datum |
|---|---|
| Start dossier | maart 2023 |
| Bespreking concept in de Adviescommissie Pakket (ACP) | 7 juli 2023 |
| Open consultatie | Van 20 juli tot 22 september 2023 (na verlenging) |
| Tweede bespreking in de Adviescommissie Pakket (ACP) | 10 november 2023 |
| Publicatie afwegingskader | nog te bepalen |