Standpunt hooggebergtebehandeling bij ernstig refractair astma
Longrevalidatie blijft vergoed worden vanuit het basispakket voor mensen met ernstig refractair astma. Hooggebergtebehandeling voor deze groep maakt per 10 december 2019 geen deel uit van het basispakket. Dit stelt Zorginstituut Nederland in een standpunt over de korte en langetermijn-effectiviteit van deze behandeling bij mensen met ernstig refractair astma. Recent wetenschappelijk onderzoek biedt onvoldoende bewijs dat hooggebergtebehandeling bij de genoemde patiëntengroep beter werkt dan longrevalidatie op zeeniveau. Sinds 2014 wordt hooggebergtebehandeling al niet meer vergoed voor de meeste astmapatiënten.
Ernstig refractair astma
Naar schatting 641.000 mensen in Nederland hebben astma. Slechts een klein percentage daarvan, 3,6% ofwel ruim 2.300 personen, heeft ernstig refractair astma. Dit is astma waarbij patiënten ondanks optimale medicatie meerdere longaanvallen per jaar krijgen. Als iemand hierdoor niet of slechts beperkt kan functioneren en de kwaliteit van leven daardoor vermindert, is longrevalidatie mogelijk. Dit is een medische behandeling, onder meer gericht op het verbeteren van de lichamelijke conditie en het (beter) leren omgaan met de beperkingen van deze chronische aandoening en de achteruitgang van de longfunctie. Jaarlijks ondergaan ongeveer 80 mensen (meest volwassenen) met refractair astma een hooggebergtebehandeling in Davos (Zwitserland).
Hooggebergtebehandeling al in 2014 grotendeels uit pakket
In 2014 nam het Zorginstituut voor het eerst een standpunt in over longrevalidatie in het hooggebergte. Op basis van het beschikbare wetenschappelijk bewijs is toen geoordeeld dat hooggebergtebehandeling voor de grootste groep astmapatiënten geen meerwaarde biedt ten opzichte van longrevalidatie. Voor de groep volwassenen en kinderen met ernstig refractair astma bleef hooggebergtebehandeling vergoed worden, omdat er nog geen vergelijkend onderzoek was gedaan waarbij de klinische effectiviteit werd vergeleken met behandeling op zeeniveau. Zorgaanbieders, patiëntenverenigingen, Zorgverzekeraars Nederland en het Zorginstituut zijn toen overeen gekomen dat er onderzoek zou worden gedaan naar de effectiviteit van deze behandeling na 3 maanden en na 12 maanden, ten opzichte van longrevalidatie op zeeniveau.
Onvoldoende bewijs voor effectiviteit
Op basis van de resultaten van deze REFRAST-studie die eind 2018 is afgerond, concludeert het Zorginstituut in zijn gepubliceerde standpunt dat longrevalidatie in het hooggebergte niet voldoet ‘aan de stand van wetenschap en praktijk’. Dit wil zeggen dat het beschikbare wetenschappelijke bewijs onvoldoende aantoont dat de behandeling van ernstig refractair astma op meer dan 1500 meter effectief is ten opzichte van longrevalidatie op zeeniveau in Nederland. Zorg waarvan de effectiviteit niet of niet meer voldoende kan worden aangetoond, voldoet niet aan het wettelijk criterium ‘de stand van wetenschap en praktijk’ en wordt niet vergoed via de basisverzekering.
Longrevalidatie hooggebergte sinds 1879
Nederland heeft een lange geschiedenis van longrevalidatie in het hooggebergte. Al sinds 1879 reizen patiënten vanuit Nederland naar het Zwitserse Davos, toen nog voor de behandeling van tuberculose en sinds de jaren ’50 voor de behandeling van astmaklachten. Dat er nu een einde komt aan de vergoeding van hooggebergtebehandeling via het basispakket, hoeft overigens niet te betekenen dat zorgverzekeraars deze niet langer zullen aanbieden.
Over het Zorginstituut
Zorginstituut Nederland zet zich ervoor in dat alle 17 miljoen Nederlanders toegang hebben tot kwalitatief goede en betaalbare zorg. De zorg voor een goed samengesteld basispakket staat voorop, zodat de solidariteit en daarmee de bereidheid om voor elkaar te betalen, niet in gevaar komt. Uitgangspunt is altijd dat iedereen van goede zorg verzekerd moet zijn. Niet meer dan nodig en niet minder dan noodzakelijk.