Zinnige Zorg in de laatste levensfase bij mensen met ongeneeslijke darmkanker of longkanker (afgerond)

Evaluatiefase afgerond

Op 15 juni 2023 hebben we onze eindrapportage gestuurd naar de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Daarmee is dit Zinnige Zorg-traject afgesloten.

Zinnige Zorg - Eindrapportages oncologie

De eindrapportage laat zien wat het Zorginstituut en partijen samen hebben ondernomen en bereikt in de implementatiefase van de Zinnige Zorg-trajecten voor mensen met kanker. Er is op goede wijze invulling gegeven aan de verbetermogelijkheden. Op meerdere onderwerpen zijn nog stappen te zetten, zoals bij de inzet van dure geneesmiddelen en zorg in de laatste levensfase. Dit is ook gesignaleerd in de signalementen Passende zorg voor mensen met kanker en er zijn afspraken over gemaakt in het Integraal Zorgakkoord (IZA).

Verbeteracties en afspraken uit verbetersignalement

Op 29 september 2017 publiceerde het Zorginstituut het Verbetersignalement 'Zorg in de laatste levensfase bij mensen met longkanker of darmkanker'. Dit rapport laat zien dat er ruimte is voor verbetering in het gesprek tussen de patiënt en zorgprofessional. Ook is er ruimte voor verbetering in de afstemming tussen zorgprofessionals onderling over de voorkeuren en zorgbehoeften van de patiënt.

Het verbetersignalement kwam tot stand met input van betrokken zorgpartijen en bevat de volgende verbeteringen en afspraken:

• verkennen van de palliatieve zorgbehoeftes vanaf de diagnose van ongeneeslijke ziekte, ongeacht de markering van de laatste levensfase;
• verhelderen van het behandelperspectief en inzichtelijk maken van behandelmogelijkheden en -onmogelijkheden;
• verbeteren van transmurale afstemming en vergroten betrokkenheid van de eerste lijn.

De betrokken partijen zijn patiënten en naasten, zorgprofessionals, zorginstellingen en verzekeraars. Zij zijn in de implementatiefase met deze acties aan de slag gegaan om de zorg voor mensen in de laatste levensfase te verbeteren.

Implementatiefase verbetersignalement

Het Zorginstituut en de betrokken partijen vinden het belangrijk dat de gemaakte afspraken uit het Verbetersignalement in de zorgpraktijk een vervolg krijgen. Alleen dan kan zorg voor mensen met kanker in de laatste fase van hun leven daadwerkelijk verbeteren. Patiënten en naasten, zorgprofessionals, zorginstellingen en verzekeraars hebben daar een primaire rol in. Waar nodig en mogelijk, wil het Zorginstituut hen daarbij ondersteunen. In het najaar van 2018 organiseerden we een implementatiebijeenkomst met de betrokken partijen om dit te bespreken. Ons uitgangspunt was om aan te sluiten bij al gestarte en voorgenomen plannen.

Er zijn al veel initiatieven om zorg in de laatste levensfase te verbeteren. In het najaar van 2017 is het Kwaliteitskader Palliatieve zorg gepubliceerd en de Stuurgroep Palliatieve Zorg werkte, gefaciliteerd door het ministerie van VWS, aan verbeteringen in de palliatieve zorg. In juli 2018 heeft het Zorginstituut de betrokken partijen per brief geïnformeerd over de stand van zaken van de implementatiefase.

Samen met de partijen is ook afgesproken dat de inzet van dure geneesmiddelen in de laatste levensfase bij prostaatkanker in deze implementatiefase wordt meegenomen vanwege de sterke inhoudelijke samenhang tussen deze 2 onderwerpen.

In april 2020 heeft het Zorginstituut een voortgangsrapportage gestuurd naar de minister van VWS:

Zinnige Zorg - Voortgangsrapportage Verbetersignalementen 'Zorg in de laatste levensfase darm- en longkanker' en 'Prostaatkanker'.

In april 2020 heeft het Zorginstituut een voortgangsrapportage gestuurd naar de minister van VWS:

Zinnige Zorg - Voortgangsrapportage Verbetersignalementen 'Zorg in de laatste levensfase darm- en longkanker' en 'Prostaatkanker'.

Zinnige Zorg - Zorg rondom nieuwvormingen

Zorginstituut Nederland heeft in 2015 in het kader van het programma Zinnig Zorg een systematische doorlichting uitgevoerd voor de zorg van het ICD-10-domein ‘Nieuwvormingen’ (C00-D48). De analyse was specifiek gericht op de nazorg bij de 5 meest voorkomende kwaadaardige aandoeningen. Het perspectief van de patiënt en de zorg die deze nodig heeft vormden het uitgangspunt van elke doorlichting. Op grond van deze analyse en de inbreng van partijen in bijeenkomsten en consultaties zijn er 5 verdiepingsonderwerpen benoemd:

• Zinnige nacontrole van mensen behandeld voor borstkanker;
• Zinnige zorg in de laatste levensfase bij mensen met longkanker of darmkanker;
• Zinnig gebruik en toegankelijkheid van (dure) oncolytica;
• Zinnige nacontrole bij mensen met huidkanker;
• Zinnig gebruik van dure geneesmiddelen bij mensen met castratie refractair prostaatcarcinoom.

Van Zinnige Zorg naar Passende zorg

Zinnige Zorg is onderdeel van Passende zorg. De Zinnige Zorg-verbetersignalementen beschrijven concrete verbeterafspraken over effectieve en kwalitatief goede zorg, die op de juiste plek wordt geleverd en samen met de patiënt tot stand komt. Ook voor preventie is aandacht in Zinnige Zorg. Daarmee zijn de vier principes van Passende zorg in de verbeterafspraken vertegenwoordigd. Met de implementatie van verbeterafspraken wordt vanuit Zinnige Zorg een actieve bijdrage geleverd aan de beweging naar Passende zorg. Lopende Zinnige Zorg-projecten vinden doorgang in het kader van Passende zorg.

Voor informatie

Iris Groeneveld (projectleider)
E-mail: IGroeneveld@zinl.nl