Voorwaardelijke toelating langdurige actieve fysio- en oefentherapie bij patiënten met reumatoïde artritis (RA) met ernstige functionele beperkingen
Langdurige actieve fysiotherapie of oefentherapie voor de behandeling van patiënten met reumatoïde artritis (RA) en ernstige functionele beperkingen is met ingang van 1 oktober 2019 voorwaardelijk toegelaten tot het basispakket van de Zvw. Deze periode loopt af op 1 januari 2025.
De aandoening en de behandeling
RA is een chronische aandoening die gekenmerkt wordt door ontstekingen van de perifere gewrichten, zoals polsen en enkels. Ook kunnen organen zijn aangedaan, zoals de longen. Symptomen die het meest voorkomen zijn vermoeidheid, pijn en stijfheid van de gewrichten. Op de lange termijn kunnen, zonder adequate behandeling, misvormingen en standsafwijkingen van de gewrichten ontstaan. Patiënten kunnen daardoor ernstig lichamelijk beperkt raken en worden soms zelfs afhankelijk van een rolstoel.
De behandeling die in het voorwaardelijke toelatingstraject onderzocht wordt, is langdurige actieve fysio- of oefentherapie. Langdurige actieve fysio- of oefentherapie bestaat uit functionele oefeningen, aerobicsoefeningen, spierkrachttrainingen en bewegingsoefeningen in combinatie met voorlichting, advies en instructies én zelfmanagementondersteuning. De fysio- of oefentherapie wordt thuis of in de (fysio)praktijk gegeven door een fysio- of oefentherapeut. De opbouw van de behandelingen en het aantal behandelingen per maand is afhankelijk van onder andere de ziekteactiviteit en gewrichtsschade bij de patiënt.
Volgens de onderzoeksgroep komt op dit moment ongeveer 5% van de patiënten met RA in aanmerking voor langdurige actieve fysio- of oefentherapie. Dat komt neer op ongeveer 4000 patiënten. Maar de verwachting is dat het aantal patiënten met RA dat langdurige actieve fysio- of oefentherapie nodig heeft minder zal worden in de komende decennia. Dat komt door verbeterde behandelingen met biologicals.
Onderzoek
Het hoofdonderzoek betreft een niet geblindeerd, gerandomiseerd onderzoek waarin de (kosten)effectiviteit van de toevoeging van langdurige actieve fysio- of oefentherapie aan de best ondersteunende zorg wordt vergeleken met die van de best ondersteunende zorg alleen. Aan het onderzoek zullen 215 patiënten met RA en ernstige functionele beperkingen deelnemen. Hiervan zullen 108 patiënten (in de interventiegroep) vanaf de eerste dag behandeld worden met langdurige actieve fysio- of oefentherapie. De overige 107 patiënten (in de controlegroep) zullen de eerste 52 weken met alleen best ondersteunende zorg behandeld worden. Na deze periode zal deze groep langdurige actieve fysio- of oefentherapie ontvangen. Dat hoeft niet, maar daar mag de patiënt zelf voor kiezen. De primaire uitkomstmaat is het functioneren van de patiënt gemeten met de PSK. De secundaire uitkomstmaten zijn het fysiek functioneren van de patiënt gemeten met de PROMIS en HAQ-DI vragenlijst, de 6-minuten looptest, kwaliteit van leven gemeten met de RAQoL, SF-36 en EQ-5D vragenlijst, complicaties, behandelevaluatie (incl. frequentie, intensiteit, type en tijdsduur), percentage patiënten dat de behandeling staakt (incl. reden voor staken), ervaren verbetering, tevredenheid, zorggebruik in de tweede- en derde lijn (incl. aantal bezoeken en duur opname), budgetimpact en kosteneffectiviteit.
De uitkomstmaten (met uitzondering van de 6 minuten looptest) zullen jaarlijks gemeten worden.
Er vindt geen nevenonderzoek plaats.
Deelnemende Nederlandse behandelcentra
- Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC)
- In principe kunnen alle fysio– en oefentherapiepraktijken in Nederland deelnemen aan het onderzoek. Praktijken die willen meedoen, moeten eerst een samenwerkingsovereenkomst afsluiten met het LUMC. Het LUMC dient alle declaraties voor de geleverde behandelingen in bij de zorgverzekeraars en betaalt de behandeling bij de deelnemende centra.
Kijk voor actuele informatie over de studie op de website van Reuma Nederland.
Vergoeding van de behandeling
Bij deelname aan het onderzoek zullen de eerste 20 behandelingen betaald worden uit een subsidie van ZonMw. Vanaf de 21ste behandeling zal de zorg voorwaardelijk uit het basispakket worden vergoed tot aan het einde van het voorwaardelijk toelatingstraject.
Laatste 6 maanden van een voorwaardelijke toelatingstraject en daarna
Zorg wordt alleen vergoed uit het basispakket als die écht werkt. Oftewel de zorg moet voldoen aan de ‘stand van de wetenschap en praktijk’ (SWP). De aanspraak fysio- en oefentherapie is specifiek omschreven in het gesloten deel van het basispakket. Voor dit gedeelte van het pakket geldt dat deze zorg naast het wettelijk criterium SWP ook wordt getoetst aan de criteria kosteneffectiviteit, noodzakelijkheid en uitvoerbaarheid. Het Zorginstituut beoordeelt op dit moment de SWP voor langdurige actieve fysio- en oefentherapie bij patiënten met reumatoïde artritis (RA) met ernstige functionele beperkingen. Als de beoordeling positief uitvalt, volgt nog een advies aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) over de vraag of de zorg wel of niet vergoed zou moeten worden uit het basispakket van de zorgverzekering. Is dit niet het geval, dan mag de interventie niet meer uit het basispakket worden vergoed.
Uiteindelijk besluit van de minister van VWS of het advies van het Zorginstituut wordt overgenomen. De gewijzigde regelgeving zal waarschijnlijk ingaan per 1 januari 2025. Hoe de vergoeding er vanaf die datum uitziet, hangt af van het besluit van de minister en de gewijzigde regelgeving.
Voor informatie
Vragen over dit voorwaardelijke toelatingstraject kunt u per e-mail stellen aan:
Lenneke Sicking
E-mail: LSicking@zinl.nl
Planning
| Stap in het proces | Datum |
|---|---|
| Looptijd Voorwaardelijke Toelating | 1 oktober 2019 tot 1 januari 2024 |
| Beoordelingsperiode 'stand van de wetenschap en praktijk' | 1 juli 2023 tot 1 januari 2024 |
| Consultatie claim en concept-PICOT | 15 mei tot en met 12 juni 2023 |
| Bespreking Wetenschappelijke Adviesraad (WAR) | 28 augustus 2023 |
| Consultatie conceptbeoordeling | 11 september tot en met 2 oktober 2023 |
| Behandeling Adviescommissie Pakket | 10 november 2023 |
| Consultatie conceptadvies | januari 2024 |
| Vergadering Raad van Bestuur Zorginstituut | eerste kwartaal van 2024 |
| Publicatie standpunt | eerste kwartaal van 2024 |
Betrokken partijen
- Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie (KNGF)
- Nationale Vereniging ReumaZorg Nederland (RZN)
- Nederlandse Health Professionals in de Reumatologie (NHPR)
- Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG)
- Nederlandse Vereniging van Revalidatieartsen (VRA)
- Nederlandse Vereniging voor Reumatologie (NVR)
- Patiëntenfederatie Nederland
- ReumaNederland
- Vereniging van Oefentherapeuten Cesar en Mensendieck (VvOCM)
- Zorgverzekeraars Nederland (ZN)