Advies Passende zorg fysio- en oefentherapie

Aanleiding voor dit advies

Omdat we verwachten dat een juiste inzet van fysio- en oefentherapie een belangrijke bijdrage kan leveren aan passende zorg, onderzoekt het Zorginstituut welke onderdelen van deze zorg uit de basisverzekering vergoed zouden moeten worden, en onder welke voorwaarden. Passende zorg is een aanpak, om ervoor te zorgen dat iedereen in Nederland toegang houdt tot goede zorg.  

Fysio- en oefentherapie betreft zorg waarvoor mensen geen verwijzing van de huisarts nodig hebben. Op dit moment wordt fysio- en oefentherapie alleen vergoed voor een klein aantal chronische aandoeningen. En vaak moeten patiënten de eerste 20 behandelingen zelf betalen. Daarnaast hebben zorgaanbieders en zorgverzekeraars te maken met een ingewikkelde manier van financieren. Dat leidt tot een aantal knelpunten. Bijvoorbeeld het uitwijken van patiënten naar duurdere vormen van zorg, zoals ziekenhuisopnames en operaties. Of het uitstellen, en soms zelfs afstellen van zorg.

Passende aanspraak fysio- en oefentherapeutische zorg (PAFOZ)

Passende zorg stelt de kwaliteit van leven en het functioneren van mensen voorop. Fysio- en oefentherapie kan hieraan bijdragen wanneer het leidt tot een verbetering van functioneren, gezondheid en kwaliteit van leven. Bijvoorbeeld doordat mensen beter kunnen omgaan met een klacht, meer kunnen bewegen of ondersteuning krijgen bij zelfmanagement. Of doordat ze goede voorlichting krijgen over hun ziekte, die aansluit op hun hulpvraag. Al dit soort onderdelen en andere mogelijkheden voor meerwaarde gaan we in dit adviestraject Passende Aanspraak Fysio- en Oefentherapeutische Zorg (PAFOZ) onderzoeken en beschrijven. Dit doen we vanuit de 4 principes van passende zorg.

Doel van het advies PAFOZ

Het advies van het Zorginstituut geeft antwoord op de volgende vraag van de minister van VWS:

• Wat is een geschikte vormgeving van de aanspraak van eerstelijns fysio- en oefentherapie vanuit het basispakket van de zorgverzekering, daarbij rekening houdend met de uitgangspunten van Passende zorg?

Opbouw van het advies

Het advies zal ingaan op de volgende thema’s: 

• Wat is de meerwaarde van fysio- en oefentherapie? Op welke manier kan de eerstelijns fysio- en oefentherapie van meerwaarde zijn voor de beweging naar passende zorg en juiste zorg op de juiste plek? 
• Op welke manier kan fysio- en oefentherapie, uitgaande van deze meerwaarde, deel uitmaken van het basispakket? Hoe kan de aanspraak maximaal bijdragen aan de beweging naar passende zorg? Wat zijn de risico’s en hoe kunnen we deze verkleinen? 
• Welke randvoorwaarden zijn hiervoor nodig? Denk bijvoorbeeld aan financiering, kwaliteit van de geleverde zorg, opleidingsniveau van zorgverleners en samenwerkingsafspraken. 
• Wat betekent dit voor het budgettair kader zorg? Wat kost een andere manier van vergoeden en wat zijn de verwachte opbrengsten? Bij wie komen de kosten en verwachte opbrengsten terecht? 
• Hoe kunnen we het financieel en inhoudelijk effect volgen van een eventuele verandering in manier van vergoeden? Wie gaat dat monitoren, en hoe? 

Tussenuitkomst

Als eerste stap heeft het Zorginstituut in dialoog met patiëntenorganisaties, zorgverleners, zorgverzekeraars, maatschappelijke organisaties en kennisinstellingen breed input opgehaald over de (potentiële) meerwaarde van fysio- en oefentherapie voor Passende zorg. Dat deden we in de periode van december 2021 tot maart 2022. Op basis van deze kennis, inzichten en praktijkvoorbeelden zien we de potentie om de 4 principes van Passende zorg te gebruiken om fysio- en oefentherapie te toetsen op pakketwaardigheid. Als tussenuitkomst maken wij de inschatting dat operationalisering van het begrip Passende zorg voor de fysio- en oefentherapeutische zorg haalbaar is. We hebben hierover op 24 maart 2022 per brief een procesupdate gestuurd naar minister Kuipers van VWS:

Brief aan de minister van VWS met procesupdate adviesaanvraag fysio- en oefentherapie.

Deze brief bevat als een bijlage een advies met bijbehorende data-analyses en scenario's van het Zorginstituut aan de minister van VWS over de inrichting Bijlage 1 Besluit zorgverzekering: 

Fysio- en oefentherapie: Systeemadvies inrichting Bijlage 1 Besluit zorgverzekering.

Vervolgstappen

Het Zorginstituut heeft in dialoog met partijen van het Bestuurlijk Overleg fysio- en oefentherapie verder gewerkt aan het advies Passende fysio- en oefentherapie. De betrokkenheid van de Kwaliteitsraad, Wetenschappelijke Adviesraad en Adviescommissie Pakket is voorzien en meegenomen in dit traject. In januari 2023 hebben we een eerste advies aan de minister uitgebracht: 

Advies Passende zorg fysiotherapie en oefentherapie.

De conclusie in dit eerste advies is dat partijen eerst 3 randvoorwaarden moeten vervullen voordat we een eindadvies aan de minister kunnen uitbrengen. Het advies beschrijft een route die het mogelijk maakt om langs de principes van passende zorg een toekomstige aanspraak in de basisverzekering vorm te geven. Het is dus nog geen eindadvies, maar de weg daarnaartoe.

Voor informatie

Hebt u een vraag over het advies Passende zorg fysio- en oefentherapie? Stuur dan een e-mail naar pafoz@zinl.nl.

Betrokken partijen

• Patiëntenfederatie Nederland
• Koninklijke Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie (KNGF)
• Stichting Keurmerk Fysiotherapie (SKF)
• Vereniging van Oefentherapeuten Cesar en Mensendieck (VvOCM) 
• Zorgverzekeraars Nederland (ZN)
• Nederlandse Zorgautoriteit (NZa)