PROMs in de spreekkamer: Succesfactoren en faalfactoren en lessen voor implementatie

Zorginstituut Nederland heeft samen met Bureauoverleg Transparantie MSZ een onderzoek uitgezet naar de implementatie van patiëntgerapporteerde uitkomsten vragenlijsten (PROMs), en met name het gebruik van deze vragenlijsten in de spreekkamer. Wat zijn positieve en negatieve ervaringen rondom implementatie? Zo willen we zorgaanbieders ondersteunen met geleerde lessen uit het verleden om verder te bouwen aan een toekomstbestendige methode voor het meten en gebruiken van patiëntgerapporteerde uitkomsten.

Hoe is het onderzoek uitgevoerd?

Aan de hand van literatuuronderzoek en analyses van de praktijkvoorbeelden MijnIBDcoach, KLIK-project en PULSE/ Bergman Clinics zijn succes- en faalfactoren in kaart gebracht. Dit is gedaan aan de hand van het ‘Managing complex change model’ van Lippit waarin de randvoorwaarden incentives. visie, kennis en vaardigheden, middelen en plan centraal staan.

Wat komt er uit het onderzoek?

Het onderzoek toont 5 belangrijke lessen:

  1. Intervenieer in het zorgproces om de potentie van de PROM te benutten.
  2. Focus vanaf de start op het gebruiksdoel ‘gebruik in de spreekkamer’.
  3. Zorg voor balans in het vierkant: wetenschap, zorgprofessional, patiënt en ICT.
  4. Maak tijd en ruimte voor de ‘zachte’ elementen van de implementatie.
  5. Kies voor een flexibel proces om tot een gebruiksvriendelijk instrument te komen.

Van starten met PROMs naar routine

In het onderzoek werd zichtbaar dat er onderscheid is tussen randvoorwaarden die nodig zijn bij het starten met PROMs en de fase erna. Bij het starten is het van belang dat de doelstelling de focus  ‘gebruik in de spreekkamer’ heeft, er een gebalanceerd team en flexibiliteit is. In deze beginfase is het van essentieel belang dat zorgverleners die als gevolg van leren, wennen en vernieuwen, ondersteunt, begeleidt en getraind worden. De fase daarna laat zien dat het ervaren belang van zorgprofessionals mogelijk de belangrijkste factor is voor succesvolle implementatie. PROMs dienen in het zorgproces ingebed te worden zodat de potentie van PROMs zichtbaar wordt en voorkomen wordt dat het als ‘iets extra’s’ wordt gezien. Op een gegeven moment is er een omslagpunt waarop de meerwaarde door zorgverleners ervaren wordt en PROMs gebruik in de spreekkamer onderdeel is van de routine.