Advies over vaccinatie tegen waterpokken (varicellazostervirus)

Het Zorginstituut heeft op verzoek van de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) getoetst of vaccinaties tegen waterpokken (varicellazostervirus) kunnen worden opgenomen in het Geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS). Een geneesmiddel of vaccin wordt vergoed uit het basispakket zodra het is opgenomen in het GVS. Vaccins komen alleen in het GVS als er sprake is van zogenaamde geïndiceerde preventie. Dit wil zeggen dat een verzekerde een individueel hoog risico op een aandoening of beperking heeft. Het Zorginstituut heeft daarom eerst bekeken bij welke personen of groepen er sprake is van geïndiceerde preventie.
Er zijn een aantal risicogroepen geïdentificeerd, die niet zelf gevaccineerd kunnen worden door de aard van het vaccin (levend verzwakte varicellazostervirus). Bij andere risicogroepen en groepen waarvoor vaccinatie wordt aanbevolen, is er geen sprake van geïndiceerde preventie. Dit advies betekent dat het Zorginstituut afziet van de beoordeling of de beschikbare vaccins bij waterpokken opgenomen kunnen worden in het GVS.

Waterpokken (varicellazostervirus)

Meer dan 95% van de in Nederland opgroeiende kinderen heeft op de leeftijd van 6 jaar waterpokken (varicella) gehad. De infectie kent bij de meeste kinderen een onschuldig verloop, maar er zijn ook groepen die erger ziek kunnen worden van waterpokken. Het gaat daarbij met name om:

  • mensen met een immuundeficiëntie
  • zwangere vrouwen
  • pasgeboren kinderen van moeders die rondom de geboorte waterpokken doormaken en prematuur geboren kinderen van niet-immune moeders
  • volwassenen en kinderen vanaf 12 jaar die niet eerder waterpokken doorgemaakt hebben

Het waterpokken vaccin bevat het levend verzwakte varicellazostervirus. Mensen met een verzwakt immuunsysteem kunnen om die reden niet worden gevaccineerd tegen waterpokken. Om het risico op infectie bij risicogroepen te beperken wordt in de ‘conceptrichtlijn varicella’, vaccinatie van de volgende groepen aanbevolen:

  • Varicella seronegatieve volwassenen met een beroep binnen de pediatrische sector of verloskundige sector, of die beroepshalve intensief contact hebben met ernstig immuungecompromitteerde patiënten.
  • Seronegatieve vrouwen met een kinderwens;
  • Varicella IgG-negatieve gezinsleden van varicella IgG-negatieve kinderen met verhoogd risico op ernstig ziektebeloop wegens chemotherapie behandeling

Geïndiceerde preventie

Het Zorginstituut adviseert over vergoeding van specifieke vaccins uit het basispakket wanneer er sprake is van geïndiceerde preventie. Er kan alleen zorg vanuit het basispakket vergoed worden aan personen met een individueel hoog risico op een aandoening of beperking (geïndiceerde preventie). Interventies die zijn gericht op selectieve preventie (gericht op groepen met een algemeen omschreven risico zoals leeftijd of geslacht) of collectieve preventie komen niet voor vergoeding uit het basispakket in aanmerking.

Conclusie Zorginstituut

Er zijn een aantal risicogroepen geïdentificeerd, die niet zelf gevaccineerd kunnen worden door de aard van het vaccin (levend verzwakt varicellazostervirus). Om het risico op infectie bij deze risicogroepen te beperken wordt in de conceptrichtlijn varicella, vaccinatie van anderen, zoals zorgverleners en gezinsleden, aanbevolen. Dit valt niet onder geïndiceerde preventie. Ook vaccinatie van andere risicogroepen, zoals vrouwen met een kinderwens of (gezonde) seronegatieve volwassenen en kinderen vanaf 12 jaar, valt niet onder geïndiceerde preventie. Dit advies betekent dat het Zorginstituut afziet van de beoordeling of de beschikbare vaccins bij waterpokken opgenomen kunnen worden in het GVS.

Gezamenlijke notitie Zorginstituut en Gezondheidsraad bij advies over vaccinatie bij waterpokken

De staatssecretaris van VWS heeft tegelijk een advies gevraagd aan het Zorginstituut en aan de Gezondheidsraad. Dit is gedaan in het kader van het samenwerkingsverband ‘Samenwerking advisering vaccinaties Gezondheidsraad en het Zorginstituut’. In een gezamenlijke notitie aan de staatssecretaris van VWS geven de Gezondheidsraad en het Zorginstituut vanuit hun eigen rollen en taken een advies over de inzet van vaccineren tegen waterpokken.
De Gezondheidsraad is gevraagd om te beoordelen of het vaccineren tegen waterpokken opgenomen kan worden in het Rijksvaccinatieprogramma. Aan het Zorginstituut is gevraagd of de vaccins vergoed kunnen worden uit het basispakket voor specifieke groepen.

Meer informatie