Standpunt hooggebergtebehandeling bij ernstig refractair astma (herbeoordeling)

Hooggebergtebehandeling is intensieve longrevalidatie in een astmacentrum op meer dan 1500 meter hoogte. Het Zorginstituut heeft onderzocht of deze behandeling in het hooggebergte voor mensen met zeer ernstige astma voldoende effectief is om uit het basispakket vergoed te worden. Het Zorginstituut concludeert dat de meerwaarde van hooggebergtebehandeling in vergelijking met longrevalidatie op zeeniveau niet is aangetoond. Daarom maakt hooggebergtebehandeling vanaf 10 december 2019 geen deel uit van het basispakket.

In deze video wordt uitgelegd waarom longrevalidatie in het hooggebergte niet meer wordt vergoed. De Wetenschappelijke adviesraad heeft op verzoek van Zorginstituut Nederland onderzoek gedaan naar de effectiviteit van deze behandeling. Aan het woord:
- Peter van Hal, longarts Zorginstituut Nederland
- Patrick Bossuyt, Voorzitter Wetenschappelijke Adviesraad (WAR)

Criterium 'stand van de wetenschap en praktijk'

Het Zorginstituut gaat heel nauwkeurig te werk bij het vaststellen of een behandeling echt werkt. Er moet aantoonbare meerwaarde voor patiënten zijn. In de wet heet dit: de zorg moet voldoen aan de stand van de wetenschap en praktijk. Dat hebben we in dit standpunt bestudeerd.

Eerder standpunt over hooggebergtebehandeling uit 2014

In december 2014 heeft het Zorginstituut ook al een standpunt ingenomen over behandeling van ernstig astma in het hooggebergte. Voor dit onderzoek onderscheidden we 2 groepen astmapatiënten, namelijk de groep ‘kinderen en volwassenen met ernstig refractair astma’ en de groep ‘overige mensen met astma’. Onze conclusie in 2014 luidde, dat voor de groep ‘overige mensen met astma’ niet aangetoond kon worden dat de hooggebergtebehandeling voldoende bewezen effectief is in vergelijking met behandeling op zeeniveau.

Vervolgonderzoek in Refrast-studie

Sinds 2014 wordt hooggebergtebehandeling niet langer vergoed voor de groep ‘overige mensen met astma’. Dit is het merendeel van alle astmapatiënten. Hooggebergtebehandeling voor volwassenen en kinderen met refractair astma bleef wel vergoede zorg. Daarbij werd als voorwaarde gesteld, dat de betrokken zorgpartijen methodologisch goed opgezet wetenschappelijk onderzoek zouden gaan doen. Betrokken partijen hebben hiervoor de Refrast-studie opgezet, waarin hooggebergtebehandeling wordt vergeleken met behandeling op zeeniveau.

Conclusie van de herbeoordeling in 2019

Om bij hooggebergtebehandeling van meerwaarde voor de patiënt te kunnen spreken, moet worden aangetoond dat patiënten op korte en lange termijn (na 3 en 12 maanden) betere kwaliteit van leven hebben, meer controle over hun astma hebben en dat ze minder medicatie nodig hebben dan bij behandeling op zeeniveau. Op basis van de huidige gegevens is het effect van hooggebergtebehandeling op alle 3 de uitkomsten zeer onzeker. De meerwaarde van hooggebergtebehandeling in vergelijking tot behandeling op zeeniveau is dus niet aangetoond.

Reactie op kamervragen

Tijdens het Algemeen Overleg van 19 december 2019 zijn er enkele vragen gesteld aan minister Bruins over het standpunt van het Zorginstituut. De minister heeft toegezegd dat hij schriftelijk op deze vragen zou reageren. Ook heeft hij toegezegd het Zorginstituut om een schriftelijke toelichting te vragen. Beide brieven zijn op 31 januari 2020 verstuurd aan de Tweede Kamer.

Brief minister Bruins aan de Tweede Kamer over het standpunt hooggebergtebehandeling bij ernstig refractair astma (incl. de toelichting van het Zorginstituut) d.d. 31 januari 2020.