Onderzoek doelmatigheidspotentieel van substitutie van zorg in 2022

In het kader van de ‘Brede maatschappelijke heroverwegingen’ heeft het Zorginstituut het financieel potentieel in kaart gebracht van substitutie van zorg. Dit hebben we gedaan op basis van 25 praktijkvoorbeelden en studies.

Brede maatschappelijke heroverwegingen

De ‘Brede maatschappelijke heroverwegingen’ zijn beleidsscenario’s, die de politiek kunnen  helpen om in de toekomst afgewogen besluiten te nemen. Sinds de zomer van 2019 zijn werkgroepen in opdracht van het kabinet aan de slag gegaan, om de maatschappelijke effecten van ander beleid of andere uitvoering van beleid in kaart te brengen.

Onderzoek Zorginstituut

De werkgroep ‘Toekomstbestendig zorgstelsel’ (ministerie van VWS) heeft het Zorginstituut de opdracht gegeven om het financieel potentieel in te schatten door het in kaart brengen en extrapoleren van pilots en studies, waarbij rekening wordt gehouden met de opschaalbaarheid. Het betreft een analyse van het doelmatigheidspotentieel van het voorkomen, vervangen en verplaatsen van zorg naar de plek waar deze het meest doelmatig kan worden geleverd.

Onderzoeksresultaten

Het Zorginstituut schat in dat het maximale potentieel in 2022 tussen de € 616 en € 986 miljoen bedraagt. Maar de gevraagde en gehanteerde werkwijze leidt niet tot een volledig representatieve afspiegeling van het werkelijke potentieel, want:

  1. de fragmentarische werkwijze laat veel zorggebieden onderbelicht;
  2. de beperkte rapportage maakt bepaling van het potentieel vaak slecht mogelijk;
  3. de landelijke opschaalbaarheid (en daarmee ook het landelijk potentieel) is afhankelijk van vele factoren, waaronder (regionale) aspecten, die niet beïnvloedbaar zijn door flankerend beleid.

Aanvullende inzichten door coronacrisis

Dit onderzoek en de bijbehorende rapportage zijn volledig tot stand gekomen voordat het coronavirus grip kreeg op ons land. De eventuele impact van het coronavirus is daarom niet meegenomen in de berekeningen en uitkomsten van dit onderzoek. Maar de huidige coronacrisis maakt eens te meer duidelijk, dat de organiseerbaarheid van zorg een belangrijk thema is voor een toekomstbestendig zorgstelsel. Vele innovatieve initiatieven komen door de beperkingen van deze crisis periode wellicht versneld naar voren.

Aanbevelingen Zorginstituut

In het rapport wordt de opbouw van het financieel potentieel uitgebreid onderbouwd. Daarnaast lichten we 3 aanbevelingen toe. Deze aanbevelingen kunnen de bijdrage van pilots aan de kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van het zorgstelsel vergroten. Het bijgevoegde Excel-bestand bevat een overzicht van de in kaart gebrachte pilots, de beoordeling hiervan en de berekening van het potentieel.