Rapport - Evaluatie Passende zorg verbetertraject Osteoporose
Samen met partijen in de zorg heeft Zorginstituut Nederland onderzocht waar mogelijkheden zijn voor verbeteringen in het zorgtraject voor mensen met osteoporose. Deze evaluatie laat zien in hoeverre partijen erin zijn geslaagd om verbeteringen uit te voeren. En welke bijdrage dat levert aan passende zorg en preventie van botbreuken in de toekomst. Dit is deel 1 van de evaluatie. Deel 2 volgt in 2026.
In het ‘Verbetersignalement Osteoporose’ heeft het Zorginstituut samen met patiënten, zorgverleners, en zorgverzekeraars in beeld gebracht welke verbeteringen in de zorg noodzakelijk zijn om botbreuken in de toekomst te voorkomen. Ook zijn verbeterafspraken gemaakt. De betrokken partijen zijn aan de slag gegaan met het uitvoeren van deze afspraken.
Samenvatting: beweging naar passende zorg in gang gezet
Het Zorginstituut heeft het uitvoeren van de verbeterafspraken ondersteund en gevolgd. In deze evaluatie laten we zien welke verbeteringen partijen in de praktijk hebben doorgevoerd. De verbeterafspraken gingen onder andere over:
Richtlijnen aanpassen en op elkaar laten aansluiten.
Meer mensen van 50+ met een botbreuk een botdichtheidsmeting geven.
Meer osteoporosepatiënten behandelen met medicijnen, leefstijladvies en valpreventie-advies.
Patiënten stimuleren om de behandeling met medicijnen vol te houden.
De patiënteninformatie en keuzehulp over osteoporose verbeteren.
Vervolgstappen op weg naar passende zorg bij osteoporose
Met deze evaluatie eindigt de rol van het Zorginstituut in de implementatie van dit Passende zorg verbetertraject. Maar de implementatie van de verbeterafspraken is nog niet klaar. Daarom dringen wij erop aan dat zorgaanbieders en wetenschappelijke verenigingen daarmee doorgaan. Om in de toekomst voor meer mensen botbreuken te voorkomen.
In 2026 voeren wij deel 2 van de evaluatie uit om te kijken of het zorggebruik is veranderd. Dan onderzoeken we met name het effect van de verbeterafspraken op de zorg voor mensen met osteoporose. Ook kijken we naar de financiële gevolgen daarvan.
In deze infographic brengen wij in beeld hoe de evaluatie eruit ziet van het Passende zorg verbetertraject Osteoporose.
Passende zorg-verbetertraject: osteoporose
In Nederland is er goede zorg voor mensen met osteoporose. Maar het kon nog beter. De afgelopen jaren zijn verschillende partijen in de zorg rondom osteoporose aan de slag gegaan om deze zorg te verbeteren.
In de periode 2020-2024 zijn goede stappen gezet naar meer passende zorg voor mensen met osteoporose. Alle acties dragen bij aan de preventie van nieuwe botbreuken én meer gezonde botten. We delen hier de tot nu toe behaalde resultaten.
Waarom aan de slag met osteoporose?
Osteoporose betekent letterlijk poreus bot. Dit komt door een te snelle botontkalking. Je botten kunnen hierdoor sneller breken.
Meer dan een miljoen Nederlanders heeft osteoporose. Zij hebben meer kans op gebroken botten en de gevolgen ervan zijn groot. Een botbreuk bij een persoon met osteoporose:
geeft beperkingen en soms langdurige pijn
beperkt zelfredzaamheid en participatie in de samenleving
vermindert de kwaliteit van leven
brengt kosten met zich mee
verhoogt de kans op een nieuwe botbreuk of andere complicaties.
Wat hebben we bereikt? Samen beslissen
Om samen beslissen tussen arts en patiënt meer op de kaart te zetten, is gewerkt aan betere voorlichting. Want met meer kennis kunnen patiënten en zorgverleners betere keuzes maken in het zorgproces.
Zo verspreidt de Osteoporose Vereniging informatie over osteoporose, preventie, samen beslissen en geeft adviezen voor het dagelijks leven. Dat doen ze online en via nieuwsbrieven, bijeenkomsten, wachtkamer-info en de gesprekstool 'Startersset Samen Beslissen’. Ook voor laaggeletterden is aandacht.
Wat hebben we bereikt? De juiste zorg op de juiste plek
De richtlijn Osteoporose en Fractuurpreventie is herzien en beschrijft:
hoe de zorg bij osteoporose georganiseerd moet worden
de rol van de verschillende zorgprofessionals
onderlinge afspraken over zorg bij osteoporose tussen ziekenhuizen en huisartsenpraktijken in de regio.
De vindbaarheid van fysiotherapeuten gespecialiseerd in osteoporose is vergroot. Hiervoor is het onderwerp ‘osteoporose, vallen en breken’ toegevoegd aan www.chronischzorgnet.nl.
Er is scholing over therapietrouw en valpreventie voor en door apothekers. Zo helpen apothekers onnodige nieuwe botbreuken en terugverwijzingen naar het ziekenhuis te voorkomen.
Wat hebben we bereikt? Waardegedreven zorg
Waardegedreven betekent dat zorg waarde moet toevoegen aan gezondheid en kwaliteit van leven van mensen, tegen een redelijke inzet van geld, personeel en grondstoffen.
De herziene richtlijn Osteoporose en Fractuurpreventie voor artsen en professionals in het ziekenhuis geeft duidelijkheid over voor wie het zin heeft een DXA-scan te doen. Deze scan meet de botontkalking van een patiënt.
De nieuwe Indicatorset Osteoporose beschrijft welk personeel kan worden ingezet om de juiste zorg te leveren.
De nieuwe richtlijn Osteoporose en Fractuurpreventie voor verpleegkundigen heeft extra aandacht voor het gesprek met de patiënt over leefstijl, valpreventie en de juiste behandeling.
Waar wordt de komende jaren nog aan gewerkt?
Om de zorg te blijven verbeteren, is het belangrijk dat we blijven werken aan de verbeterafspraken. Zo kunnen mensen eerder worden opgespoord en behandeld voor osteoporose, om erger te voorkomen.
Zorgprofessionals, zorginstellingen en zorgverzekeraars zijn aan zet door:
Het juiste personeel in te zetten: verpleegkundigen, verpleegkundig specialisten, physician assistants en praktijkondersteuners kunnen taken van artsen aanvullen en deels overnemen.
Te zorgen voor een een gestroomlijnd zorgtraject met goed ingelichte patiënten door herziene fractuurpreventie-modules in software te implementeren.
Meer mensen met een botbreuk een DXA-scan te bieden en patiënten niet langer dan nodig onder behandeling te houden in het ziekenhuis.
Samenwerking te verbeteren tussen ziekenhuizen en huisartspraktijken.
Van Zinnige Zorg naar Passende zorg verbetertrajecten
De activiteiten in deze verbetertrajecten zijn onderdeel van de inspanningen van het Zorginstituut Nederland om passende zorg te bevorderen. In het programma ‘Zinnige Zorg’ van Zorginstituut Nederland is de laatste jaren al veel voorwerk gedaan. De verbetersignalementen beschrijven concrete verbeterafspraken over effectieve en kwalitatief goede zorg, die op de juiste plek wordt geleverd en samen met de patiënt tot stand komt. Ook voor preventie is aandacht. Omdat het implementeren van verbeterafspraken leidt tot daadwerkelijke veranderingen die bijdragen aan passende zorg, verandert de naam van Zinnige Zorg naar ‘Passende zorg verbetertrajecten’.
