Plan van aanpak netwerk- en expertzorg kanker ‘in belang van elke patiënt’

De komende jaren zetten zorgprofessionals, patiëntenverenigingen, zorgverzekeraars en de overheid concrete stappen richting toekomstbestendige netwerk- en expertzorg voor mensen met kanker. Door meer samenwerking en het delen van kennis en data neemt de kwaliteit van zorg toe en kan beter de juiste zorg op de juiste plaats worden geboden. Het ‘Plan van aanpak Passende zorg in oncologieregio’s’ onderscheidt 7 thema’s waarmee verbeterde samenwerking binnen netwerken en concentratie en spreiding van zorg de komende jaren van de grond moeten komen. Gynaecoloog-oncoloog en kwartiermaker Hans Nijman maakte het plan van aanpak in opdracht van Zorginstituut Nederland.

De foto toont een vrouw met halflang blond haar met een donkerblauw sweatvest aan. Zij zit in een felgroene behandelstoel met haar benen onder een wit plaid. Links van haar staat een jonge verpleegster in een witte werkkleding met blauwe biezen. Zij brengt een infuus aan in de arm van de vrouw. Op de achtergrond hangt een grote poster van een Hollands landschap met schapen op een dijkje langs het water en een molen.
Beeld: ©ANP

Proactief vastlopen van de zorg voorkomen

Kanker is nog altijd volksziekte nummer één. Onder andere door de vergrijzing stijgt jaarlijks het aantal mensen dat de diagnose kanker krijgt: van 130.000 nieuwe patiënten in 2022 naar 156.000 in 2032. Terwijl het aantal zorgprofessionals door personeelsschaarste krimpt. De kwaliteit van de zorg voor mensen met kanker staat hierdoor in toenemende mate onder druk. Om het achteruitgaan en vastlopen van de zorg in de toekomst te voorkomen, is een andere, passende organisatie en bekostiging van de kankerzorg noodzakelijk.

7 thema’s, in samenhang met elkaar

In het ‘Plan van aanpak Passende Zorg in oncologieregio’s’ staan maatregelen die met elkaar samenhangen. Ze hebben een ambitieus tijdspad om passende zorg voor mensen met kanker de komende 3 jaar te realiseren. Er zijn 7 thema’s waarop verschillende partijen in het veld samen actie moeten ondernemen om de zorg voor mensen met kanker te kunnen leveren. Deze zorg moet geleverd worden via samenwerkende netwerken op lokaal, regionaal en landelijk niveau. De thema’s zijn: verminderen van druk op ziekenhuizen door de juiste zorg op de juiste plek, regionale governance en landelijke dekking van netwerken, transparantie en het delen van data, concentratie en spreiding van oncologische zorg, bekostiging, betere digitale gegevensuitwisseling en wet- en regelgeving. 

Chemotherapie buiten de muren van het ziekenhuis

Met de uitvoering van het plan zullen bestaande netwerken en overlegstructuren de komende jaren worden verbeterd en verbreed. Ook zullen er nieuwe bijkomen. De zorg voor mensen met kanker zal hiermee ook vaker buiten de muren van het ziekenhuis kunnen gaan plaatsvinden, zoals chemotherapie thuis. Complexe zorg zal meer worden geconcentreerd, wat leidt tot betere kwaliteit van zorg voor patiënten. Het plan geeft ook uitvoering aan de afspraak vanuit het Integraal Zorgakkoord (IZA) om hogere volumenormen vast te stellen. Volumenormen bepalen het minimale aantal complexe interventies dat een ziekenhuis per jaar moet doen om bepaalde zorg te mogen blijven aanbieden. In het plan van aanpak worden long-, maag of slokdarm-, pancreas- en niertumoren genoemd als de eerste indicaties waarvoor begin 2024 volumenormen worden vastgesteld. 

Kwartiermaker Nijman: “Het is echt een andere bril”

Kwartiermaker Nijman noemt het plan een gamechanger. “Dit is in het belang van elke patiënt. Het biedt een andere kijk op hoe we de komende jaren en de jaren erna de oncologische zorg gaan inrichten. Minder vanuit het belang van instellingen, meer vanuit de patiënt. Met meer transparantie en met aandacht voor het maatschappelijk belang en inbreng. Het is echt een andere bril waarmee we naar de organisatie van oncologische zorg gaan kijken.” 

Rollen, verantwoordelijkheden en regie

Het ‘Plan van aanpak Passende zorg in oncologieregio’s’ is door het Zorginstituut aangeboden aan minister Kuipers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Voor het plan zijn tientallen gesprekken gevoerd met betrokken partijen en experts, waaronder zorgorganisaties, beroepsverenigingen van zorgprofessionals, patiëntenvertegenwoordiger de Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties (NFK) en zorgverzekeraars. Zij scharen zich achter de inhoud en nemen in overeenstemming met de afspraken uit het IZA, het voortouw en de verantwoordelijkheid bij de uitvoering. 

IZA en Signalement concentratie van netwerk- en expertzorg

Het plan van aanpak is de uitwerking van afspraken uit het IZA, het Kader Passende zorg en van het ‘Signalement Passende zorg: concentratie en spreiding van netwerk- en expertzorg’ van het Zorginstituut uit september 2022. 

Over Zorginstituut Nederland

Iedereen die in Nederland woont of werkt is verplicht om een zorgverzekering te hebben. Zorginstituut Nederland is een overheidsorganisatie met als belangrijkste taak het samenstellen van het basispakket van de zorgverzekering. Hierbij maken we ingewikkelde, maar noodzakelijke keuzes om ervoor te zorgen dat iedereen in Nederland goede zorg kan krijgen. Nu en in de toekomst.