Wat wij doen aan passende zorg
Zorginstituut Nederland werkt hard mee aan passende zorg. De zorg voor iedereen goed, toegankelijk en betaalbaar houden staat centraal in al ons werk. Onze belangrijkste opdracht is om te komen tot passend pakketbeheer.
Het Zorginstituut werkt op verschillende manieren aan passende zorg
Het Zorginstituut heeft meerdere taken om te komen tot passende zorg. Met passend pakketbeheer bijvoorbeeld, stellen we niet alleen meer de vraag of zorg werkt en voor wie, maar stellen we ook voorwaarden aan de manier waarop de zorg mag worden gegeven en door wie. Ook werken we aan een pakketagenda, met meer dan 50 behandelingen, geneesmiddelen en hulpmiddelen waarvan eind 2025 duidelijk moet zijn of en hoe ze in de basisverzekering komen of erin mogen blijven. En welke afspraken dan gelden om passende zorg voor patiënten te kunnen garanderen.
Wij denken en praten mee over het inkopen en contracteren van passende zorg. We verzamelen goede voorbeelden van passende zorg om deze verder te kunnen brengen en signaleren de grootste pijnpunten op een aantal grote zorggebieden.
Passende zorg in de basisverzekering
Het Zorginstituut beheert het basispakket van verzekerde zorg. Wij werken eraan dat zorg via de basisverzekering voor iedereen goed, toegankelijk en betaalbaar is. Dit wil overigens niet zeggen dat we zicht en grip hebben op álle zorg die het basispakket inkomt. Voor het merendeel van alle zorg bepalen zorgverleners en zorgverzekeraars zelf of het vergoed moet worden. Hierdoor komt veel zorg snel beschikbaar, maar bij veel behandelingen is het helemaal niet zeker of ze echt werken en voor wie ze het beste werken. Het wetenschappelijk bewijs daarvoor ontbreekt. Zo kan onnodige zorg ontstaan en daar is niemand bij gebaat: de patiënt niet en de samenleving niet. Met meer passende zorg in de basisverzekering werken we eraan dat alleen zorg wordt vergoed als vaststaat dat die werkt en waarbij er afspraken zijn dat alleen patiënten voor wie de zorg werkt deze krijgen. Het Zorginstituut let hier al op bij alle geneesmiddelen en bij nieuwe behandelingen die na een positief standpunt van ons in de basisverzekering komen. Met de afspraken uit het Integraal Zorgakkoord (IZA) zetten we extra stappen naar passende zorg in de basisverzekering.
Passend pakketbeheer
We werken niet meer alléén aan pakketbeheer, maar aan passend pakketbeheer. Het belangrijkste verschil: passend pakketbeheer gaat niet alleen over de vraag of zorg werkt en voor wie, maar stelt ook voorwaarden aan de wijze waarop zorg mag worden gegeven en door wie. Passend pakketbeheer geldt sinds 2022 al voor alle nieuwe zorg die we beoordelen voor toelating tot de basisverzekering. Ook gaan we vaker zorg opnieuw beoordelen die al langer in de basisverzekering zit en waarvan niet zeker is of het echt werkt.
Met passend pakketbeheer stellen we ook eisen aan hoe de zorg wordt geregeld, welke patiënten ervoor in aanmerking komen en wie die zorg mag leveren. Dit doen we samen met zorgverleners, vertegenwoordigers van patiënten en zorgverzekeraars. Zij vertalen de voorwaarden in afspraken die in de praktijk iedereen duidelijkheid bieden. Voor de arts die zo beter uitleg kan geven aan de patiënt. Voor de patiënt die zo beter begrijpt dat niet elke behandeling zin heeft. En voor de zorgverzekeraar die beter zorg kan inkopen. De voordelen van deze aanpak zijn groot. De druk op het personeel in de zorg wordt minder als er minder onnodige zorg wordt verleend. En er kan zo meer geld gaan naar zorg die écht het verschil maakt voor iemands gezondheid en kwaliteit van leven.
Lees meer over passend pakketbeheer.
In Nederland willen we goede zorg voor iedereen. Maar de zorg staat onder druk. Steeds meer mensen hebben zorg nodig, er werken niet genoeg mensen in de zorg, én de kosten lopen steeds verder op.
Daarom kijkt Zorginstituut Nederland goed welke zorg écht werkt. En voor wié. Zodat we geen tijd en geld verspillen aan zorg die niet nodig is.
Wij adviseren de minister over wat te vergoeden vanuit de basisverzekering. Denk aan ziekenhuiszorg en medicijnen, maar bijvoorbeeld ook aan psychologische zorg en langdurige zorg. We kiezen daarbij altijd voor zorg waarvan is bewezen dat het werkt.
En we gaan voor passende zorg. Want het basispakket is dan misschien voor iedereen hetzelfde; ménsen zijn allemaal anders.
Ook kijken we kritisch of zorg die nu in het basispakket zit, daar nog wel past. Zo maken we ruimte voor zorg die beter werkt!
Daarnaast houden we rekening met wat er speelt in de samenleving. Zoals personeelstekorten. En letten we bij onze keuzes op de gevolgen voor onze planeet.
Kortom, het Zorginstituut kiest voor bewezen, passende zorg die goed is voor mens en samenleving. Nu én in de toekomst.
Pakketagenda passende zorg
Een belangrijk onderdeel van passend pakketbeheer en een van de afspraken van het IZA is de pakketagenda passende zorg. Op de pakketagenda staan meer dan 50 behandelingen, geneesmiddelen en hulpmiddelen waarvan eind 2025 duidelijk moet zijn of ze in de basisverzekering komen of erin mogen blijven. En welke afspraken dan gelden om passende zorg aan patiënten te kunnen garanderen. De onderwerpen op de agenda gaan over ziekenhuiszorg, huisartsenzorg, ggz en langdurige zorg. 13 onderwerpen hebben de label ‘maatschappelijk belangrijk’ gekregen omdat er met goede afspraken grote verbeteringen mogelijk zijn. En voorbeeld: palliatieve zorg. Iedereen is het erover eens dat dit zéér belangrijke zorg is in de laatste levensfase. Het liefst geef je die zorg ook thuis. Maar wat als iemand geen netwerk van familie, vrienden of buren heeft? Is het dan niet beter om die zorg in een instelling te geven? En welke afspraken maak je daarover? Waar het gesprek nu over zal gaan is hoe we dit goed met elkaar gaan regelen. Het zijn de zorgverleners, patiëntenvertegenwoordigers en zorgverzekeraars die palliatieve zorg thuis op de pakketagenda hebben geplaatst.
Lees meer over de pakketagenda passende zorg.
Contractering passende zorg
In Nederland is iedereen verzekerd voor zorg. Zorgverzekeraars vergoeden zorg uit de basisverzekering en kopen elk jaar voldoende zorg in door contracten af te sluiten met zorgorganisaties, zoals ziekenhuizen en huisartsen. Betaling van zorg gebeurt tot nu toe veelal op basis van aantallen. Denk aan een bepaald aantal operaties of behandelingen. Maar op deze manier loont het dus om vooral veel behandelingen te verrichten. Een ‘verkeerde prikkel’ heet dat. De hoeveelheid zorg zou alleen gebaseerd moeten zijn op wat nodig is voor de patiënt, niet op wat loont. Met elkaar werken we nu toe naar het inkopen en contracteren van passende zorg. En dat gaat voor best wat veranderingen zorgen. Bijvoorbeeld als bepaalde handelingen wel kunnen worden gefinancierd, wat nu niet het geval is. Zoals een langer gesprek tussen patiënt en arts.
In 2024 beginnen zorgverzekeraars met het inkopen en contracteren van passende zorg voor het verzekeringsjaar 2025. Tot dan moeten zorgverzekeraars, zorginstellingen en betrokken overheden zoals de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) nog veel met elkaar afspreken en regelen. Wij denken en praten mee vanuit onze taak als pakketbeheerder.
Passende zorgpraktijken
We doen het allemaal weleens: iets afkijken en overnemen van een ander omdat we zien dat hun idee of aanpak werkt. En eigenlijk is dit in een notendop wat een passende zorgpraktijk is: een goedwerkend voorbeeld van zorg die zo georganiseerd is dat de juiste zorg op de juiste plek wordt geboden. Eind 2023 starten we met het programma ‘Passende zorgpraktijken’.
Dat gaat ervoor zorgen dat zorgverleners en zorgverzekeraars kunnen lezen, zien, horen én leren van goedwerkende voorbeelden van passende zorg. Overnemen en opschalen, in plaats van zelf het wiel uitvinden met alle kostbare tijd en menskracht die daarmee verloren gaat. Met passende zorgpraktijken hopen we snel grotere stappen met elkaar te kunnen maken bij het goed en betaalbaar houden van de zorg voor iedereen.
Meer informatie is te vinden op de pagina passende zorgpraktijken.
Signalementen Passende zorg
‘Iedereen wil oud worden, maar niemand wil het zijn’, is een bekende uitdrukking. Langer leven wil bijna elk mens, maar bij een steeds oudere bevolking horen helaas ook een toename van ziektes. De vergrijzing is de belangrijkste oorzaak dat inmiddels de helft van alle Nederlanders kanker krijgt. En ook de forse groei van het aantal mensen met hart- en vaatziekten heeft met de vergrijzing te maken, met leefstijl als goede tweede oorzaak. De vergrijzing drukt ook op de langdurige zorg, want er komen steeds meer hulpbehoevende ouderen terwijl er niet meer zorgpersoneel bijkomt.
Binnen de zorg voor mensen met kanker, hart- en vaatziekten, de langdurige zorg en de ggz wordt hard gewerkt aan oplossingen om aan iedereen zorg te kunnen blijven bieden. Tot dusver ontbrak een goed overzicht van precieze pijnpunten en daarom werkt het Zorginstituut aan ‘Signalementen Passende zorg’ voor deze 4 grote zorgsectoren. De signalementen bieden een ‘helicopterview’ waar de grootste uitdagingen zitten, met welke oplossingen al wordt gewerkt en welke stappen er nog nodig zijn op lokaal, regionaal en landelijk niveau.
Het Zorginstituut maakt de signalementen samen met zorgverleners, vertegenwoordigers van patiënten en zorgverzekeraars. Met elk rapport dat verschijnt begint het échte werk pas: de uitvoering van de afspraken die erin staan om passende zorg met elkaar te regelen voor mensen met kanker, hart- en vaatziekten, mensen in de langdurige zorg en in de ggz.