Zorginstituut geeft inzicht in ziektelast als onderdeel van beoordelingen basispakket
Wat is de definitie van het begrip ziektelast? Welke rechtvaardigheidsopvattingen liggen daar aan ten grondslag? En hoe kan een ziektelastgetal bepaald worden? Met de publicatie van het rapport 'Ziektelast in de praktijk – de theorie en praktijk van het berekenen van ziektelast’ laat het Zorginstituut gedetailleerd zien hoe een ziektelastgetal tot stand komt én hoe het gebruikt kan worden bij de beoordeling van zorg bij toelating tot het basispakket. Het begrip ziektelast beschrijft hoe goed of slecht de gezondheid van een patiënt is in vergelijking tot die van patiënten met een andere aandoening of gezonde mensen. Hoe ernstiger de aandoening is, hoe hoger de ziektelast.
Ernst van een aandoening
Om deel uit te kunnen maken van het basispakket moet een bepaalde zorgvorm of behandeling in ieder geval effectief zijn – dat wil zeggen werkzaam zijn bij de behandeling van een aandoening. Maar er zijn ook een aantal andere criteria relevant, zoals de noodzakelijkheid van een interventie en de mate waarin een behandeling kosteneffectief is. Bij deze criteria speelt de ernst van de aandoening – ziektelast - een belangrijke rol. Want hoe ernstiger een aandoening, hoe noodzakelijker de samenleving het vindt om een behandeling daarvoor te vergoeden. En hoe ernstiger een aandoening hoe meer de samenleving bereid is te betalen voor een behandeling daarvoor (kosteneffectiviteit).
In het rapport 'Ziektelast in de praktijk' komt alle informatie bij elkaar over de wijze waarop een ziektelastgetal tot stand komt, welke achterliggende rechtvaardigheidsopvattingen er bestaan en hoe dit helder en duidelijk gerapporteerd moet worden in adviezen. Het Zorginstituut wil namelijk de vaststelling van ziektelast (als onderdeel van verschillende pakketcriteria) inzichtelijk maken, en voldoet daarmee ook aan het verzoek van de Adviescommissie Pakket (ACP) hierover. De ACP is een door de Minister van VWS ingestelde adviescommissie, die het Zorginstituut adviseert over de maatschappelijke gevolgen van pakketadviezen.
Maatschappelijke weging
Sinds het verschijnen van het rapport 'Kosteneffectiviteit in de praktijk' in 2015, is ziektelast een nadrukkelijker rol gaan spelen in het beoordelen van zorg. Vanwege het grotere belang dat nu aan ziektelast wordt toegekend, heeft de ACP gevraagd om de tot dan toe gebruikte methode nog eens tegen het licht te houden. Het rapport ‘Ziektelast in de praktijk’ is hiervan het resultaat. Het maakt duidelijk hoe het Zorginstituut de ziektelast in kaart brengt. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een combinatie van elementen van verschillende opvattingen. Er wordt rekening gehouden met heersende opvattingen over rechtvaardigheid, zoals het idee dat de maatschappij voorrang wil verlenen aan patiënten met een hoge ziektelast. Dat uit zich in de bereidheid om meer te betalen voor een winst in gezondheid. Zo zijn we in Nederland bereid om ‘minder’ kosteneffectieve zorg te vergoeden naarmate het gaat om een ernstigere aandoening. Dat maakt het belangrijk om goed uit te werken wanneer we een aandoening een belangrijk gezondheidsprobleem vinden, met andere woorden: wanneer is er sprake van een lage ziektelast, een middelmatige- en een hoge ziektelast.